چالش آب برای تامین معیشت در حوزه آبخیز کالشور سبزوار (افق ۱۴۰۴)

یکی از مهمترین موضوعات فراروی جامعه امروزی کمبود آب است. آب کافی برای برخورداری از سطح سلامتمناسب ضروری است و پیش نیازی برای کاهش سطح فقر می باشد. کیفیت و کمیت آب در نقاط مختلف دنیابسیار متغیر است و متاسفانه حداکثر کمبودها در منابع آب در نقاطی رخ می دهد که کمترین توان مقابله با انرا دارند در نتیجه کمبود آب مهمترین عامل توسعه فقر در کشورهای در حال توسعه می باشد. در کشورهای درحال توسعه آب مورد استفاده برای کشاورزی و یا آب مورد استفاده برای تولید غذا و الیاف ۷۰ تا ۹۰ درصد کلآب مصرفی را تشکیل می دهد. برای اینکه امیدوار باشیم که بتوانیم نیاز جمعیت در حال رشد را تامین کنیم-پیش بینی می شود جمعیت دنیا در ۴۰ سال آینده دو برابر شود- غذای بیشتری باید تولید شود در حالیکه آبکمتری باید مصرف شود. هیچ چاره ای جز این نیست چرا که در آینده منابع آب همگام با نیاز فزاینده صنعت وبخش شرب به آب افزایش نخواهد یافت، لذا انتظار می رود تامین آب آبیاری با کیفیت مناسب کاهش یابد.بنابراین کشاورزی فاریاب با چالش استفاده از آب کمتر، در بسیاری از موارد با کیفیت کم، برای تامین غذا والیاف مورد نیاز یک جمعیت در حال رشد روبرو خواهد بود. با استفاده کارامدتر از از منابع موجود می توانبخشی از نیاز آتی آب را جبران کرد، ولی در بسیاری از موارد این استفاده کارامدتر ما را مجبور به استفادهبیشتر از فاضلاب های شهری، زهابها و آبهای شور خواهد کرد. بخش کشاورزی شهرستان سبزوار که قسمت عمدهان درون حوزه آبخیز بزرگ کالشور سبزوار واقع گردیده است در حال حاضر تامین کننده ۴۲ درصد نیروی کار شهرستان می باشد که این مهم را با برداشت بیش از ۱۴۰۰ میلیون متر مکعب منابع آبی سطحی و زیر زمینیبا کیفیت نسبتا خوب به انجام می رساند. با در نظر گرفتن الگوی تغییرات اقلیمی که متاسفانه نمود ان درمناطق خشک و نیمه خشک به صورت افزایش دما و کاهش نزولات به شکل برف و در نتیجه افزایشبارندگی های رگباری و مالا وقوع سیلاب های فصلی می باشد و نیز با در نظر گرفتن سناریوهای مختلفی که در افق۱۴۰۴ برای بخش کشاورزی کشور مبنی بر کاهش سهم بخش از منابع آبی تجدید شونده در نظر گرفته شده است. به نظر می رسد برای تامین معیشت و اشتغال جمعیت رو به تزاید در اقلیم متغیر پیش رو، بخش کشاورزیچاره ای جز استفاده از منابع آبی جایگزین و افزایش کارایی استفاده از منابع آبی موجود را نخواهد داشت. اینمقاله با بررسی یک الگوی بومی برای سناریوی افق ۱۴۰۴ سعی خواهد کرد این منابع جایگزین و روشهایافزایش کارایی مصرف آب را برای حوزه آبخیز کالشور سبزوار معرفی نماید.

Keywords:

چالش آب , حوزه آبخیز , کالشور سبزوار , کارایی مصرف آب