بررسی نماد گیاه نی (خیزران،بامبو) در نگارگری و ادبیات ایران و شرق دور

گیاه نی به دلیل ویژگی های منحصر، قدمت طولانی و کاربردی که در زندگی داشته ، به عنوان یک نماد در هنر و فرهنگ مردم جا گرفته است. هدف از این پژوهش بررسی فیزیکی و مفاهیم گیاه نی(خیزران،بامبو) و جایگاه آن در هنر و نگارگری و ادبیات ایران و شرق دور پرداخته شده است. سوالات مطرح شده در این تحقیق، ۱-نحوه استفاده از نقش نی در فرهنگ و هنر ایران و شرق دور و جلوه های آن در هنر و نگارگری و ادبیات چگونه است؟ ۲- نقش نمادین و معنایی گیاه نی(خیزران، بامبو) در هنر نگارگری و ادبیات ایران و شرق دور چیست؟ نتایج حاصل از این پژوهش می گوید که، عناصر طبیعت مانند درخت و گیاهان در آثار هنر تمدن شرق دور به ویژه چین و ایران، از جایگاه ویژه و اساطیری برخوردار است. گیاه نی در هنر نگارگری و ادبیات شرق دور به شکل واقع گرا و در برخی از موارد انتزاعی ترسیم شده و دارای بار معنایی و اساطیری است. این گیاه نماد پایداری، مقاومت در برابر مشکلات، زندگی و سخت کوشی است. نی(خیزران، بامبو) با فرهنگ و هنر ایران در ارتباط است و جایگاه ویژه ای در میان نگارگری و مخصوصا ادبیات عرفانی پیدا کرده و در سایر ملل جایگاه عمیق تری دارد. در نگارگری ایران، به دلیل وجود عنصر کهن تر گیاه سرو با ریشه اساطیری عمیق تر در میان باور ایرانیان، عنصر گیاه نی کمتر دیده شده و بیشتر در نگاره ها به دست نوازندگان است. هنرمند شرق دور و ایران مشترکا، نی را نماد انسان دانسته و معتقدند فضای خالی وسط نی، جایگاه تجلی خداوند است و با دمیدن نی زن عالم (خداوند)، آن را به حرکت (صدا) در می آورد و برای رسیدن به کمال و اصل هستی خود، ریاضت می کشد و در این مسیر او را به زیبایی، وقار، صبر، آرامش می رساند.

Keywords:

نی , نگارگری , ادبیات , ایران , شرق دور