تاثیر عوامل طبیعی و ژئومورفولوژیکی در مکان یابی محوطه های باستانی مطالعه موردی: حوضه رودخانه سیمره

پارامترهای طبیعی عوامل اصلی و تعیین کننده جهت سکونتگاه های انسانی بخصوص محوطه های باستانی محسوب می شود. تاثیرپذیری انسان از محیط طبیعی همواره موجبات تمایز فضایی از نظر تراکم جمعیت و سکونت فراهم آمده و سبب شکل گیری الگوهای خاص سکونت در دوره های باستانی مختلف است. حوضه رودخانه سیمره با وسعت قابل ملاحظه خود دارای صدوچهل وهشت محوطه باستانی است که مطالعه زمین باستان شناسی این محوطه های باستانی و نقش عوامل طبیعی در توزیع محوطه های باستانی و تعامل بین انسان و طبیعت موضوع پژوهش حاضر می باشد. این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی– تحلیلی و براساس ساختارهای طبیعی و ژئومورفولوژیکی منطقه شامل عوامل : ارتفاع، دما، بارش، فاصله از رودخانه اصلی و فاصله از شبکه زهکشی، شیب، زمین شناسی، کاربری اراضی و نوع لندفرم ها، نحوه پراکنش محوطه های باستانی را نسبت به این عوامل مورد بررسی قرار داد. اطلاعات مورد نیاز جهت این پژوهش، از طریق مطالعات کتابخانه ای و بازدید میدانی تهیه شده است. با استفاده از نرم افزار GIS ۱۰.۲ موقعیت محوطه های باستانی نسبت به عوامل طبیعی و ژئومورفولوژیکی مطالعه شد. منطق فازی جهت تهیه پهنه بندی قابلیت های محیطی حوضه رودخانه سیمره برای ایجاد سکونتگاه ها مورد استفاده قرار گرفت. نقشه ی نهایی به ۵ کلاس تناسب زمین طبقه بندی گردید نتایج در قالب نقشه ی پهنه بندی تناسب زمین نشان داد ۴.۸ درصد محوطه های باستانی در مساحتی حدود ۸۶ درصد از منطقه مورد مطالعه با تناسب نامناسب و بسیارنامناسب و ۲۶ درصد محوطه ها باستانی در مساحتی به حدود ۶.۸ درصد از منطقه مورد مطالعه با تناسب متوسط و ۶۹ درصد محوطه ها باستانی در مساحتی حدود ۵.۸ درصد از حوضه رودخانه سیمره با تناسب مناسب و بسیارمناسب واقع شده اند. درنهایت پس از توزیع و تحلیل محوطه های باستانی، نتایج حاصل از مدل ارائه شده نشان داد سه عامل فاصله از رودخانه دائمی، شیب و ارتفاع، مهم ترین و موثرترین عوامل در استقرار محوطه های باستانی و پادگانه ها مهم ترین عارضه در بین عوارض ژئومورفولوژی در حوضه ی رودخانه سیمره شناسایی شدند.

Keywords:

زمین باستان شناسی , ژئومورفولوژی , محوطه های باستانی , سیمره , فازی ,