اثر روش‌های نوین خاک‌ورزی بر حفظ رطوبت خاک‌ و بهبود عملکرد محصول

یکی از اصول مهم در کشاورزی پایدار، حفظ حاصل‌خیزی و افزایش موادآلی، بهبود ساختمان و خصوصیات بیولوژیکی خاک می‌باشد. خاک‌ورزی یکی از عوامل مهم و موثر بر خصوصیات ذکر شده است. در این راستا به منظور مطالعه اثر بقایا در حفظ رطوبت خاک و عملکرد گندم دیم، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تیمار کشت بدون شخم ((T1، کشت با حداقل شخم ((T2 و کشت رایج با و بدون جمع آوری کلش ( T4 وT3 ) در 5 تکرار در تناوب گندم - آفتابگردان به مدت 4 سال در منطقه کالپوش شاهرود انجام شد. گاوآهن برگردان‌دار و کاشت مستقیم به ترتیب کمترین (13 %) و بیشترین (96%) مقدار حفظ بقایا را در سطح خاک دارا بودند. جدول تجزیه واریانس داده‌های مربوط به درصد رطوبت خاک در عمق‌های مختلف نشان داد، میانگین درصد رطوبت در عمق 20-10 سانتی‌متری تیمارهای کم‌خاک‌ورزی بیشتر از شخم رایج بود و در عمق 70-50 سانتی‌متری درصد رطوبت در تیمارT3 کمتر از سایر تیمارها بود. عملکرد گندم در سطح 5% بین تیمارهای چهار گانه آزمایش معنی‌دار گردید؛ تیمارT1 بیشترین مقدار (3880 کیلوگرم در هکتار) و تیمار T3کمترین مقدار (3170 کیلوگرم در هکتار) عملکرد را داشتند. بنابراین انتخاب روش‌خاک‌ورزی مناسب باعث حفظ بقایای گیاهی در اراضی کشاورزی، بهبود ساختمان خاک، افزایش مواد آلی، ذخیره رطوبت و در نتیجه افزایش عملکرد محصول و پایداری در تولید می‌شود. این مسئله منجر به افزایش درآمد کشاورزان و توسعه پایدار روستایی خواهدشد.

Keywords:

بقایای گیاهی , ‌خاک‌ورزی , رطوبت خاک , عملکرد گندم