اقتصاد رفتاری و بررسی پیامدهای روانشناختی کمیابی با تاکید بر آرای مولایناتان و شفیر

ارائه تحلیل های واقعگرایانه در خصوص پدیده های اقتصادی مستلزم درنظرداشتن محدودیت ها و پیچیدگی های رفتارانسانی است.در اقتصاد متعارف بهدلایل متعددی فرض عقلانیت، سنگ بنا و پیش فرض اصلی تمام نظریه های اقتصادی را تشکیل می دهد. فرض عقلانیت اقتصادی منجر به برخی سادهسازی ها در تحلیل اقتصادی می شود که باعث به فراموشی سپرده شدن ملاحظات رفتاری انسان های واقعی می گردد.با این وجود نشان می دهیم کهتنها با فرض عقلانیت و بدون در نظر گرفتن سایرعوامل به ویژه محدودیت های رفتاری و روانی تصمیم گیران نمی توان تحلیل واقعگرایانه ای از رفتاراقتصادی ارائه نمود.به نظر می رسد جریان اصلی اقتصاد در مورد شناخت رفتار انسان ها کاستی هایی دارد و و اقتصاد رفتاری خواستار رفع این کاستیها است.اقتصاد رفتاری با استفاده از علم اقتصاد و روانشناسی نشان داده است که مبانی شناخت انسان ها و متغیرهای جمعیتی و روانی بر تصمیم هایاقتصادی افراد اثر می گذارد و آنها را ازتصمیم های عقلانی دور می کند.سندهیل مولایناتان و الدار شفیر از دانشمندان برجسته در حوزه اقتصاد رفتاریهستند که در سالهای اخیر درباره کمبودهای گوناگون به خصوص فقر دست به پژوهش های خوبی زده اند و حاصل پژوهش های خود و دیگران را درکتابی به نام «کمبود یا کمیابی» منتشر کرده اند. یافته های آنان به این امر مهم می پردازد که کمیابی چه ذهنیتی پدید می آورد و به چه رفتارهایی می انجامد. کمبود یا کمیابی از هر نوعی که باشد تبعات بسیار گستردهای دارد که تقریبا همه حوزه های زندگی را تحت تاثیر قرار میدهد.کمبود، ذهن وتفکر شخص را تنگ و محدود میکند.این ذهنیت تنگ و محدود باعث می شود که انسان در دیگر مسائل نیز مرتکب اشتباهات متعدد شود و نتواند خوببیندیشد.در نتیجه چنین شخصی راهحلهای درست را نخواهد دید.به همین علت کسی که اقساط وامش به عقب میافتد،در تربیت فرزند،کنترلوزن، بهره وری شغلی، روابط اجتماعی و... نیز دچار افت قابل توجهی میشود. اگر ذهن بر روی یک چیز متمرکز باشد، دیگر توانایی ها و مهارت ها مثل توجه،کنترل فرد روی خودش و برنامه ریزی بلندمدت مختل میشود. به گفته مولایناتان و شفیر در این شرایط پردازشگر ذهن ما به مانند پردازشگر رایانه ایکه در حال اجرای چندین برنامه است، کند می شود. طرز فکری قدیمی می گوید: افراد فقیر به این خاطر فقیر هستند که تصمیمات بدی می گیرند اماسندهیل مولایناتان و الدار شفیر می گویند ماجرا کام ا لا برعکس است و در واقع افراد به این خاطرتصمیمات بدی میگیرند که فقیر هستند.

Keywords:

کمیابی , اقتصاد رفتاری , پیامدهای روانشناختی , تصمیم گیری , فقر