الگوی توزیع فضایی کاربری های خدماتی شهر دزفول با استفاده از روش Nearest Neighbor در محیط GIS

یکی از مهم ترین دغدغه های برنامه ریزان و مدیران شهری، نحوه توزیع و تخصیص منابع و خدمات شهری به صورت عادلانه در سطح نقاط مختلف شهر برحسب نیازهای جامعه شهری می باشد. توزیع بهینه خدمات، ارتباط مستقیمی با برنامه ریزی کاربری اراضی دارد. هدف این پژوهش سنجش الگوی توزیع فضایی کاربری های خدماتی شهر دزفول با استفاده از روش از روش Nearest Neighbor در محیط GIS می باشد. نوع پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی – تحلیلی است. در مرحله اول ارزیابی کمی کاربری ها برحسب وضع موجود، پیشنهادی و تطبیق و مقایسه با مطلوبیت ملی و بین المللی و در مرحله دوم الگوی توزیع کاربری ها در نقاط شهری به صورت کیفی انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد از بین کاربری های ساخته شده کاربری مسکونی، شبکه معابر، فضای سبز و کاربری نظامی بیشترین سطوح ساخته شده را تشکیل می دهند؛ و کاربری های تجاری – مسکونی، مذهبی، تفریحی – توریستی و بهداشتی – درمانی کمترین مقدار سرانه را به خود اختصاص داده اند. مقایسه سرانه موجود کاربری در سال پایه با سرانه پیشنهادی در افق ۱۴۰۰ برحسب جمعیت، نشان دهنده افزایش محسوس سرانه کاربری ها می باشد. همچنین، مقایسه بین سرانه کاربری های خدماتی شهر دزفول با سرانه کاربری در کشور ایران و جهان نشان می دهد که میانگین سرانه کاربری ها در شهر دزفول پایین است و با سرانه مطلوب اختلاف زیادی دارد. درنهایت جهت سنجش پراکندگی و توزیع کاربری های خدماتی از روش نزدیک ترین همسایه مجاور بهره گرفته شد. نتایج این روش نشان داد که الگوی توزیع کاربری های آموزشی، فضای سبز، تاسیسات و تجهیزات شهری به صورت خوشه ای، کاربری های مذهبی، اداری و ورزشی تصادفی یا رندمی و تنها توزیع کاربری بهداشتی – درمانی الگوی پراکنده و منظم داشته است. مروری بر الگوی توزیع کاربری ها نشان دهنده آن است که تجمع و تمرکز برخی کاربری ها در یک مکان بیشتر از مکان های دیگر است و توزیع کاربری ها از نظم خاصی پیروی نمی کنند؛ بنابراین توزیع این کاربری ها منطقی و بر اساس برنامه ریزی صورت نگرفت.

Keywords:

کاربری اراضی , نزدیک ترین همسایه مجاور , الگوهای توزیع , شهر دزفول