اثر نوسانات نرخ ارز بر درآمدهای مالیاتی در اقتصاد ایران

هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر نوسانات نرخ ارز بر درآمدهای مالیاتی در اقتصاد ایران بوده است. این مطالعه بر اساس هدف کاربردی می باشد و از نظر روش توصیفی و از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری در این تحقیق کشور ایران است و بازه ی زمانی بین سال های ۱۳۵۸ تا ۱۳۹۷ می باشد . با توجه به اینکه کل جامعه آماری مورد بررسی قرار میگیرد دیتاهای مورد نیاز جهت برآورد مدل رگرسیون، از بانک اطلاعات سری های زمانی اقتصادی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، مرکز آمار ایران و بانک جهانی استخراج شده است. در ابتدا با استفاده از الگوی واریانس ناهمسانی شرطی خود رگرسیون تعمیم یافته (GARCH) نوسان واقعی نرخ ارز را به دست آورده و در ادامه از طریق روش خودرگرسیونی با وقفه های گسترده (ARDL) روابط مورد نظر برآورد شد. نتایج کوتاه مدت نشان داد نرخ تورم با درآمد مالیاتی در سطح درصد، متغیرهای درجه باز بودن اقتصاد و نرخ ارز حقیقی در وقفه اول در سطح ۱۰ درصد رابطه معنی داری دارد همچنین افزایش نوسانات نرخ ارز در حضور باز بودن تجارت بر درآمد مالیاتی اثر داشته و به دلیل ریسکی که به آن تحمیل می کند با تاخیر منجر به کاهش درآمد مالیاتی در کوتاه مدت می شود. در ادامه نتایج ضرایب براورد شده در بلندمدت نشان داد که نوسان نرخ ارز و درآمد مالیاتی رابطه مستقیم دارند که یک درصد افزایش در این متغیر میزان درآمد مالیاتی رو به اندازه ۰/۰۰۴ درصد افزایش می دهد. همچنین سرانه تولید داخلی در بلند مدت با درآمد مالیاتی رابطه مستقیم دارد. نسبت تولیدات صنعتی به تولید ناخالص داخلی و نرخ تورم با درآمد مالیاتی رابطه معکوس در سطح ۱۰ درصد در بلند مدت دارند. نهایتا ضریب(ecm(-۱ در مدل کوتاه مدت معادل ۰/۷۹ براورد شده است. این ضریب که از نظر آماری به طور کامل معنی دار است، نشان دهندهی سرعت تعدیل تعادل کوتاه مدت به سمت تعادل بلند مدت است.

Keywords:

نوسانات نرخ ارز , درآمدهای مالیاتی , اقتصاد ایران.