مکان یابی مراکز خرید با استفاده از روش AHP در محیط . GIS مطالعه موردی : مرکز خرید جهان مال - مشهد

فضاهای تجاری به عنوان قلب تپنده ی حیات اقتصادی و اجتماعی شهرها، از اهمیت خاصی در بین کاربری های شهری برخوردارند. اهمیت این فضاها زمانی ارزش می یابد که کارآیی مورد نظر را از دید بهره برداران داشته باشد. یکی از مهمترین عوامل موثر بر کارآیی ، مکان یابی صحیح این کاربری ها است . شهر مشهد به عنوان یکی از شهرهای استان خراسان مرکزی نیز به واسطه عواملی از قبیل مهاجرتهای روستا - شهری افزایش رشد طبیعی جمعیت و غیره شاهد رشد بیش از اندازه جمعیت و در نتیجه رشد بدون برنامه ریزی در بعضی از مناطق و نواحی شهری آن بوده است . لذا مکانهای مناسب از نظر توزیع بهینه فضایی و مکانیابی عادلانه برای کاربران خدمات عمومی مخصوصا خدمات تجاری که دسترسی سریع ، به موقع و راحت به آنها حائز اهمیت می باشد، در نظر گرفته نشده است . در این پژوهش که تحلیلی بر مکان یابی مراکز تجاری شهر مشهد انجام شده است ، ابتدا مبانی و مفاهیم مربوط به فضاهای تجاری با ذکر نمونه های موردی معرفی گردیده اند. سپس محدوده مطالعاتی در مقیاس شهر مشهد معرفی گردیده است . در ادامه ، با توجه به نظرات گردآوری شده از کارشناسان و همچنین برداشت میدانی نگارنده، معیارهای مکان یابی مراکز تجاری شامل سازگاری ، مطلوبیت ، کارآیی و آسایش گردآوری و سپس ارزیابی شده اند و بر اساس مدل تحلیل سلسله مراتبی AHP ، وزن مربوط به هر شاخص محاسبه گردیده است . جهت مکان یابی مراکز تجاری ، با استفاده از مدل AHP در نرم افزار GIS ، پهنه های دارای اولویت مکان گزینی مراکز تجاری بدست آمد. در نتیجه ی نهایی منتج از این روش، مشخص شد که در وضع موجود، مکان گزینی مراکز تجاری شهر مشهد به خوبی انجام نشده است .

Keywords:

GIS , AHP , مکان یابی , مراکز خرید , مشهد , جهان مال