تحلیل مورفوتکتونیکی دشت گرگان با استفاده از تداخل سنجی راداری (روش سری زمانی SBAS-InSAR)

لندفرم های ایجاد شده بوسیله فرآیندهای تکتونیکی توسط علم ژئومورفولوژی تکتونیک یا مورفوتکتونیک مطالعه می شود، به عبارت دیگرمورفوتکتونیک، علم کاربرد اصول ژئومورفیک در حل مسائل تکتونیک میباشد. اندازه گیری های کمی چشم اندازها معمولا براساس محاسبهشاخص های ژئومورفیک و با استفاده از نقشه های توپوگرافی، تصاویر ماهواره ای و عکس های هوایی و بازدیدهای میدانی صورت می گیرد. سرزمینایران، به عنوان بخشی از زون فعال تکتونیکی آلپ_هیمالیا، طرح پیچیده ای از مجموعه پوسته ها، قطعات تکتونیکی و زون های متفاوت تکتونیکیاست که از نگاه تکتونیکی ویژگی های خاصی دارد و دارای پوسته ای به شدت خرد شده و تکتونیزه است که در دوره های مختلف زمین شناسیفعالیت های کوه زایی عمده ای را پشت سر گذاشته است. یکی از روش های شناسایی و اندازه گیری تغییرات زمین (فرونشست و برخاستگی)استفاده از روش تداخل سنجی راداری است. اصول این تکنیک برای اولین بار توسط گراهام در سال ۱۹۷۴ بیان شد. در این پژوهش با استفاده ازتداخل سنجی راداری و روش SBAS-InSAR در بازه زمانی ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۱ محدوده دشت گرگان توسط ۱۵ تصویر ENVISAT مربوط به سنجندهASAR از نظر رخداد فرونشست و برخاستگی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده از سری زمانی تصاویر راداری در این بازه زمانی نشان داددر بازه ۸ ساله ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۱ میزان جابجایی زمین بین ۱۳۷.۱۴ تا - ۳۲۹.۴۴ + میلیمتر در سال بوده است که بیشترین فرونشست مربوط به غربدشت و بندر گمیشان با ۱۳۷.۱۴ میلی متر در سال و بیشترین برخاستگی در بخش شرقی آق قلا با - ۳۲۹.۴۴ + میلی متر در سال بوده است. روندکلی تغییرات بدین صورت است که در بخش شمال شرقی تا جنوب غربی دشت فرونشست، و در بخش جنوبی تا شرقی دشت برخاستگی رخ دادهاست. در ادامه پس از صحت سنجی نتایج بدست آمده از تداخل سنجی راداری با داده های ژئودینامیک ایستگاه گرگان، سطح تراز آبهایزیرزمینی در بندر گمیشان و بندر ترکمن مورد بررسی قرار گرفت که نتایج نشان داد در بازه زمانی مورد نظر، تغییرات تراز آب زیرزمینی در این دومنطقه به ترتیب روند افزایشی و نسبتا ثابت را داشته است بنابراین می توان عملکرد تکتونیک را در رخداد فرونشست های ساحلی دخیل دانست.

Keywords:

مورفوتکتونیک , تداخل سنجی راداری , دشت گرگان , فرونشست