گستره «عفاف عرفانی» و بررسی مناسب سازی فرمی- محتوایی آن در درس «زن پارسا» از کتاب «فارسی نهم»

؛«عفاف عرفانی» یکی از مفاهیم بنیادین در نظام فکری و زیستی عرفان اسلامی است. این مفهوم به دلیل جامعیتش بر خصال و اوصاف حسنه، در پهنه ادبیات عرفانی فارسی نیز تاثیرگذاری قابل تاملی داشته است. «تذکرهالاولیاء» نوشته «عطار نیشابوری» یکی از بارزترین کتب و میراثی است که مفهوم فوق را در سرتاسر حکایات کتاب بازتاب داده است. این شمول معنایی از یک سو و فرم ادبی «تذکره الاولیا» از سوی دیگر، یکی از مهم ترین عوامل جذابیت و کارآمدی این کتاب برای انتقال به کتب آموزشی مدارس در مقاطع مختلف بوده است. انتقالی که به سادگی انتخاب از کتابی ادبی و جانمایی در کتابی آموزشی نبوده است. بلکه در این سیر باید اصول و مبانی در طراحی محتوای آموزشی اعمال گردد. برهمین اساس پژوهش حاضر با مبنا قراردادن متن درس یازدهم از کتاب فارسی نهم یعنی درس «زن پارسا» - که برگرفته از داستان زندگی «رابعه عدویه» است- مفهوم و گستره «عفاف عرفانی» را مورد بررسی، سپس به شیوه ای تحلیلی- توصیفی فرایند مناسب سازی انتقال آن از متنی ادبی و به متنی درسی را مورد مداقه قرارداده است. مطابق با نتایج این پژوهش این انتقال با توجه به جایگاه ممتاز ادبی «تذکره الاولیا» و جامعیت آن در بازتاب مفهوم «عفاف عرفانی» به جامعه دانش آموزان پس از طی سه مرحله از فرایندهای مناسب سازی متون ادبی در متون آموزشی، انجام گرفته است. این سه مرحله عبارتند از: «گزینش»، «تلخیص» و «نشاندارسازی».

Keywords:

عفاف عرفانی , عطار , فارسی , گزینش , تلخیص , نشاندارسازی.