بررسی رویکرد حقوقی اراده مشترک طرفین دعوا در اصول آیین دادرسی مدنی ایران

یکی از اصول بنیادین حاکم بر دادرسی مدنی اصل استیلای طرفین بر دعوای مدنی است. در واقع اصل حاکمیت اراده به مفهوم عام آن که در قلمرو حقوق خصوصی از دیرباز مطرح بوده است، در قلمرو دادرسی مدنی تحت عنوان اصل استیلای طرفین بر دعوای مدنی ظهور می یابد. به موجب این اصل شئون مختلف دادرسی مدنی تحت حاکمیت اراده اصحاب دعواست. از جمله نتایج مهم اصل مزبور آن است که شروع و پایان دادرسی مدنی در اختیار اصحاب دعواست، به گونه ای که با ابتکار عمل خواهان، دادرسی مدنی آغاز می شود و پایان بخشیدن به دادرسی مدنی نیز تا قبل از خاتمه مذاکرات طرفین با اقدام یکجانبه خواهان امکان پذیر است. با وجود این، استرداد دعوا پس از ختم مذاکرات طرفین بسته به رضایت خوانده است. لذا پس از ختم مذاکرات طرفین استرداد دعوا با توافق طرفین میسر می گردد. در عین حال ختم دعوای مدنی به موجب سازش نیز همواره امکان پذیر است. شیوه های توافقی مذکور ابتکار عمل یکجانبه ی خواهان در خاتمه دادن به دادرسی مدنی را تا حدودی تعدیل می نماید. می توان گفت که شروع دادرسی مدنی تحت استیلای اراده یکجانبه ی خواهان قرار دارد و خاتمه بخشیدن به رابطه دادرسی نیز تا قبل از ختم مذاکرات طرفین به اراده یکجانبه ی خواهان امکان پذیر است، لیکن پس از خاتمه مذاکرات اصحاب دعوا، قطع رابطه دادرسی بسته به توافق طرفین است و تنها در صورتی خواهان می تواند در این مقطع به صورت یکجانبه به دادرسی خاتمه دهد که از دعوای خویش به کلی صرف نظر نماید.

Keywords:

اراده مشترک , طرفین دعوا , دادرسی مدنی , تراضی , حقوق خصوصی.