از حکمرانی خوب تا حکمرانی متعالی ؛ مروری اجمالی بر زمینه های شکل گیری ، مبانی و ادبیات نظری

از زمان های گذشته تاکنون همواره نقش حکومت ها در پیشرفت و تعالی جوامع و یا عقب افتادگی آنها مورد بحث æ مناقشه بوده است . به ویژه در چند دهه اخیر، با مطرح شدن مباحثی مانند دولت کارآمد،دولت کارآفرین ، دولت الکترونیک و امروز نیز با طرح مسئله حکمرانی خوب به اوج خود رسیده است .از طرفی اسلام نیز، معیارهای درخشانی را در این زمینه مطرح کرده و با نگرشی عمیق حکمرانی الهی و ولایی را با محور رشد و تعالی انسان معرفی کرده است . هدف از تحقیق حاضر بررسی و تبیین تمایز و تشابه مدل حکمرانی خوب و حکمرانی متعالی می باشد. باتوجه به اینکه حکمرانی خوب در طول سالهای متعدد مورد بررسی های متعددی قرار گرفته ، بنابراین پیچیدگی هایی در روشها و شاخص های بررسی آن وجود دارد. همچنین ، اکثر دانشمندان در یک حکمرانی خوب بر روی مدیریت اثر بخش در حوزه رفاه مردم که توام با مشارکت عادلانه مردم در امر حکومت داری می باشد، توافق دارند. حکمرانی در اسلام بر خلاف الگوی غربی با محوریت توحید و خداباوری و اجرای عدالت و رسیدن به اهداف مادی و معنوی تنظیم می شود. امروزه شناخت حکمرانی مطلوب و وضعیت ایده آل و آرمانی تلاش اکثر جوامع جهانی است . ویژگی ها و مولفه های اساسی حکمرانی ها در مطلوبیت و کسب رضایت مردمی از آنها مهمترین مباحث در حکومت داری و رسیدن به کمال و سعادت افراد و جوامع است . در این میان، رویکرد اصلی حکمرانی متعالی کمال مادی و اخروی انسانها بوده و این به دلیل گرایش خدامحوری آن است . اسلام با نگرشی خدامحور، سعادت اخروی را هدف خلقت انسانها و جوامع معرفی می نماید و بر همین اساس، هدف خلقت دنیا، انسانها، جوامع و تشکیل حکومت ها را نیل به سعادت ابدی میداند. از سوی دیگر، لیبرال دموکراسی غرب و حکمرانی خوب با تلاش بر توسعه پایدار اقتصادی سعی در رفاه حداکثری جوامع و بهره مندی حکمرانان از قدرتæ جوانب مادی آن دارد. در جمع بندی می توان گفت شاخص های حکمرانی خوب از منظر تعالیم اسلامی علاوه بر پوشش شاخص های تعریف شده غربی ، به لحاظ غنای فرهنگی و ایدئولوژی دارای برتری هایی است که در متون غربی یافت نمی شود.

Keywords:

حکمرانی , حکمرانی خوب , حکمرانی متعالی