عوامل محیطی موثر در ارتقای حس حضور قلبی و روانی در مساجد مطالعه موردی: مسجد جامع و سید حمزه تبریز

شهروند امروزی با نوعی تشدید عصبیت، افزایش استرس، اضطراب و افسردگی مواجه است. در این راستا، رسیدن به حس حضور و ادراک زندگی در زمان حال، ضروری است. این پژوهش سنجش و تحلیل عوامل محیطی موثر بر حس حضور در فضاهای مذهبی شهری را هدف قرار داده است. این حس حضور در مساجد، دارای ابعاد روانی و قلبی است. از جنبه ی روانشناسی، بودن با تمام وجود در یک محیط و حضور در لحظه ی حال مانع روزمرگی می شود. از جنبه ی معنوی نیز، حضور قلبی زمینه ساز سیر انسان از عالم ماده به عالم روح و به تعبیری توفیق انسان در عروج از عالم حواس و تقویت بعد روحی فرد می گردد. برای پاسخ به هدف تحقیق، راهبرد کیفی و مصاحبه عمیق با ادراک کنندگان فضا موردنظر بوده است. بر اساس فراوانی یافته های تحلیل محتوای مصاحبه های نیمه ساختاریافته در فضاهای مذهبی، مقوله های آرامش و معنویت مکان، شخصیت مکان انتخاب شد. مفاهیم اصلی مقولات مذکور عبارت اند از: حضور روانی در مکان، هویت و تذکر دهی مکان، طبیعت و دنجی مکان، فهم مکان، سکون پذیری و تمرکز مشهود در مکان، احیاکنندگی و رمزآلودی مکان. در انتها با توجه به اهمیت فراوانی مقولات، به ارائه ی راهکار برای ارتقای حس حضور در مساجد مورد بررسی پرداخته شده است

Keywords:

محیط , حس حضور , حضور قلبی , حضور روانی