واکاوی دلایل تقلیل مفهوم خانه در فرهنگ ایرانی اسلامی دردوره معاصر

خانه در میان همه اقوام و فرهنگ های جهان، جایگاهی ویژه دارد. رویکردهای مختلف برای کاوش در مفهوم خانه، نشان می دهند که این مفهوم شامل مجموعه ای غنی و پیچیده از مفاهیم کیفی است. این مفاهیم را به سختی می توان تعریف کرد: زیرا بیش از آنکه بدیهی باشد، مبهم است. در زبان شناسی اعتقاد بر این است که تعدد لغات برای یک پدیده نشان دهنده غنای مفهومی آن است امروزه در فرهنگ ما مفهوم خانه، به پرباری گذشته نیست بنابراین این فرضیه مطرح می گردد که تقلیل واژه های مربوط به خانه نشانگر تقلیل غنای مفهومی آن است این مقاله در ادامه پژوهشی در سال ۱۳۸۲ با عنوان «بازشناسی مفهوم خانه در زبان فارسی و فرهنگ ایرانی» انجام شده است در آن تلاش شده تا با استفاده از نتایج پژوهش مذکور با رویکردی زبان شناختی و بر مبنای ادراک ذهنی و عینی ساکنین شهر قزوین به عنوان یک نمونه، دلایل تقلیل غنای مفهومی خانه تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد از ۷۷ واژه مترادف خانه در زبان فارسی، تنها ۴۱ واژه برای پاسخ دهندگان آشنا بوده و آنها را تاکنون شنیده اند که از میان آنها ۲۳ واژه تغییر معنا یافته و تنها ۱۸ واژه باقی مانده است. همچنین نتایج تحلیل نشان می دهد مفهوم در خانه در ذهنیت ساکنین شهر قزوین با عنایت محل سکونتشان دارای تفاوت بارزی است. به طور کلی بر مبنای نتایج حاصل از پژوهش می توان گفت ارتباط زبان فارسی و فرهنگ ایرانی با محیط انسان ساخت تقریبا به طور نگران کننده ای تضعیف شده است. و آنچه موجود است تقریبا فاقد غنای زبانی و فرهنگی است.

Keywords:

خانه , فرهنگ , ایرانی اسلامی , معاصر