بررسی واکنش به شوری سه رقم زودرس گندم دیم با رقم برزگر در استان یزد

کمبود منابع آبی و افزایش شوری از عوامل محدودکننده تولید گندم در مناطق خشک و نیمه خشک است. به منظور بررسی واکنش به شوری سه رقم گندم زودرس دیم با یک رقم آبی منطقه، یک آزمایش مزرعه ای به صورت اسپلیت پلات و در سه تکرار در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ در استان یزد انجام شد. تیمارها شامل شوری آب آبیاری در دو سطح ۲/۵  (غیرشور) و ۱۰ (شور) دسی زیمنس برمتر در کرت های اصلی و سه رقم دیم آسمان، آفتاب و کوهدشت به همراه رقم آبی برزگر در کرت های فرعی بودند. گیاهان پس از کاشت با تیمارهای شوری آبیاری شدند و با رسیدن فیزیولوژیک ارقام دیم، آبیاری قطع شد. نتایج نشان داد که تاثیر شوری بر عملکرد دانه و شاخص گلوتن معنی دار بود. درصد پروتئین دانه تحت تاثیر تیمار شوری قرار نگرفت. میزان عملکرد دانه ارقام آفتاب، آسمان، برزگر و کوهدشت در شرایط شور به ترتیب ۵۲۷، ۳۶۲ ، ۴۴۷، و ۲۰۷ گرم در مترمربع بود که در مقایسه با شرایط غیر شور به ترتیب ۲۵، ۳۳، ۱۲ و ۵۵ درصد کمتر بود. رقم دیم آفتاب بیشترین عملکرد دانه به میزان ۶۱۷/۱ گرم در مترمربع را تولید نمود. عملکرد دانه برزگر، آسمان و کوهدشت به ترتیب به میزان ۲۳، ۲۷ و ۴۶ درصد کمتر از آفتاب بود. به دلیل قطع آبیاری و عدم تکمیل دوره رشد، برزگر کمترین میزان وزن هزاردانه را در هر دو شرایط داشت. بیشترین وزن هکتولیتر و شاخص گلوتن در هر دو شرایط مربوط به آفتاب بود. متوسط پروتئین دانه ارقام در هر دو شرایط بدون تفاوت معنی دار در حدود ۱۱/۴ درصد بود. با توجه به این نتایج و در شرایط مشابه با این آزمایش، رقم آفتاب می تواند کاندید مناسبی برای توصیه در مناطقی باشد که منابع آبی محدود و شور هستند. ضمن اینکه صفت زودرسی می تواند به عنوان یک فاکتور موثر در انتخاب ارقام مناسب مناطق خشک و نیمه خشک بدون توجه به شوری قرار بگیرد.

بررسی واکنش به شوری سه رقم زودرس گندم دیم با رقم برزگر در استان یزد Keywords:

Aftab cultivar , Gluten index , Grain protein , Irrigation cut-off , پروتئین دانه , رقم آفتاب , شاخص گلوتن , قطع آبیاری