نقش پیش‌آگاهی‌های هواشناسی در امنیت غذایی و کاهش ضایعات تولیدات کشاورزی

انفجار جمعیت در سالهای آتی خطر بالقوه‌ای است که امنیت غذایی بشر را به شدت تهدید می‌کند. حتی اگر از جنبه‌های زیست‌محیطی و نیز محدودیت‌های ناشی از آلودگی محیط زیست که تمام ابعاد فعالیت بشری و بالطبع کشاورزی دنیا را تحت تأثیر خود قرار داده است صرف‌نظر کنیم باز هم محدودیت منابع آب و خاک ایجاب می‌کند که از هم‌ اکنون به فکر آینده باشیم آینده‌ای که با توجه به رشد فزاینده جمعیت در اکثر کشورها از دورنمای چندان روشنی برخوردار نیست. امروزه گرچه ما با استفاده از علم بیوتکنولوژی پیشرفت شگرفی در اصلاح گونه‌های زراعی در جهت افزایش سطح زیر کشت و افزایش تولید گامهای موثری را برداشته‌ایم و به راحتی می‌توانیم از یک مساحت که در گذشته مقدار معینی از یک محصول برداشت می‌کردیم با روشهای به‌نژادی و به‌زراعی تا سه برابر از آن محصول را برداشت نماییم، اما کوشش ما در چند دهه اخیر بیشتر روی سه مورد عوامل مؤثر در تولیدات زراعی انجام گرفته و از اقلیم و آب و هوا به عنوان عامل چهارم به دلیل عدم امکان تغییر آن در مقیاس وسیع غافل مانده‌ایم. این فاکتور که در کنار سه عامل مؤثر در تولید یک محصول (نژاد، آب و خاک) نقش مهم و مؤثری را ایفاد می‌نماید. همانند سایر عوامل متأسفانه کمتر مورد عنایت پژوهشگران و متولیان امر کشاورزی قرار گرفته است. در این خصوص نمی‌توانیم نقش مدیریت ریسک را در کشاورزی پایدار نادیده فرض کنیم و چنانچه یکی از ابزار مهم مدیریت ریسک را پیش‌آگاهی و آمادگی از قبل تلقی نمائیم. درخواهیم یافت که چگونه پیش‌بینی‌های هواشناسی کشاورزی صرف‌نظر از تقسیم‌بندی‌های آن حسب زمان و مکان می‌تواند در تمام شاخه‌ها و ابعاد کشاورزی و تمام مسائلی که به نحوی بر روی کشاورزی و تولید محصول و همچنین کاهش خسارات ناشی از عوامل نامطلوب محیطی بر روی تولیدات زراعی صورت می‌گیرد، مطرح شود. پیش‌آگاهی‌های خشکسالی، سیل، تگرگ، سرمابری و یخبندان، شیوع آفات و امراض و دیگر شرایط جوی نامتعارف از جمله این موارد می‌باشند. بطور مثال یک پیش‌آگاهی درست از خشکسالی یک منطقه ضمن آنکه مانع اتلاف نهاده‌های کشاورزی از قبیل کود، سم، بذر و نیروی کار در یک زراعت دیم که به نزولات جوی وابستگی تام دارد می‌شود. امکان این را فراهم می‌آورد که از قبل تمهیدات لازم جهت گذر از بحران اندیشیده شود.