بررسی اهمیت به کارگیری کشت مخلوط در توسعه پایدار، افزایش عملکرد، بهبود استفاده از منابع آبی و کنترل علفهای هرز

کشاورزی پایدار به مدیریت صحیح منابع کشاورزی اطلاق می شود که ضمن رفع نیازهای در حال تغییر بشری، کیفیت محیط زیست و ظرفیت منابع آب و خاک را نیز حفظ می کند. از راه کارهای دستیابی به کشاورزی پایدار، به کارگیری مخلوطی از گیاهان گونه های مختلف، ارقام و ایزولاین های متفاوت در زراعت می باشد. زراعت مخلوط یعنی کشت بیش از یک گیاه در یک قطعه زمین در یک سال زراعی به ترتیبی که یک گیاه در اکثر دوره رویش خود در مجاورت گیاه دیگر باشد. اگر دو گیاه تشکیل دهنده کشت مخلوط از نظر طول دوره رشد با یکدیگر تفاوت داشته باشند، کشت مخلوط آن ها از نظر اضافه محصول نسبت به تک کشتی برتری خواهد داشت. کشت مخلوط دو گیاه زراعی از نظر عملکرد بیولوژیک زمانی مطلوب است که دو گیاه در کشت مخلوط از نظر طول دوره و نحوه رشد حداقل 25 درصد با یکدیگر اختلاف داشته باشند. این تفاوت موجب استفاده بهتر از عوامل آب و هوایی شده و در نتیجه توان تولید بذر و بانک بذر در خاک را افزایش می دهد. مهم ترین مزیت کشت های مخلوط، بالاتر بودن کارایی استفاده از منابع، به ویژه نور، آب و نیتروژن، در مقایسه با کشت های خالص می باشد. در صورت محدود بودن آب، کشت مخلوط از نظر کارائی مصرف آب مزیت دارد. در مناطق خشک و نیمه خشکی مانند ایران که آب عامل محدودکننده است می توان با بهره برداری مطلوب از آب موجود، میزان تولید را افزایش داد. راه نیل بدین هدف، انجام کشت مخلوط است. اصولا مخلوط گیاهانی با سیستم ریشه ای متفاوت باعث حداکثر جذب آب و مواد غذایی می شود. البته باید توجه داشت که گسترش کشت های مخلوط در مناطق خشک و نیمه خشک جهان به دلیل پایین بودن حاصلخیزی بالقوه و محدودیت آب چندان قابل توجه نمی باشد. در نتیجه باید برای بهره بردن از مزایای کشت مخلوط در استفاده بهینه از آب، در مناطق خشک و نیمه خشک چاره ای اندیشید. طراحی کشت های مخلوط تاخیری با ترکیب گونه های پاییزه-بهاره راه حل مناسبی برای غلبه بر این مشکل و افزایش بهره وری منابع است. کشت مخلوط به دلیل رقابت گیاهان با علف های هرز به طور کارآمدی از رشد و توسعه آن ها ممانعت کرده و این امر به علت عدم کاربرد علف کش، به افزایش تولید و پایداری کمک می کند.

Keywords:

خشکی , علف هرز , عملکرد , کشاورزی پایدار , کشت مخلوط