تعیین میزان تغییر پذیری عملکرد محصول گردو در ارتباط با عناصر اقلیمی (منطقه مورد مطالعه: شهرستان همدان)

عناصر اقلیمی تأثر مستقیم و غیرمستقیمی بر محصولات کشاورزی دارند. نوسان در هر یک از این عناصر باعث تغییر پذیری در میزان عملکرد محصول می شود. گردو یکی از محصولات مهم باغی با سابقه کشت طولانی در شرایط آب و هوایی مناطق معتدله سرد می باشد. یکی از مهمترین ابزارهای برنامه ریزی در زمینه های مختلف از جمله صادرات محصوات کشاورزی پیش بینی میزان تغییرات عملکرد محصول در ارتباط با متغیرهای تأثیر گذار می باشد. هدف از این تحقیق مدل سازی و برآورد میزان تغییرات عملکرد محصول گردو در ارتباط با عناصر اقلیمی در شهرستان همدان به عنوان یکی از قطب های تولید این محصول در کشور می باشد. به همین منظور عناصر اقلیمی میانگین دما، میانگین حداقل دما، میانگین حداکثر د ما، اختلاف دمای حداکثر و حداقل، میانگین رطوبت نسبی، مجموع بارندگی، میانگین سرعت باد و مجموع ساعات آفتابی به صورت ماهانه و میانگین 9 ساله (1376-1384) متناسب با طول دوره آماری عملکرد محصول گردو در نظر گرفته شد. پس از تشکیل پایگاه داده در محیط نرم افزارهای آماری و مدیریت داده ها همبستگی عناصر اقلیمی (متغیر مستقل) و عملکرد گردو (متغیر وابسته) محاسبه شد. بر اساس نتایج همبستگی مجموع بارنگی ژانویه، میانگین دمای مه، مجموع بارنگی نوامبر، و مجموع ساعات آفتابی مه به ترتیب دارای بیشترین رابطه مستقیم و معکوس و معناداری در سطح احتمال 95 درصد می باشند. پس از بکارگیری این عناصر اقلیمی در مدل رگرسیونی ضرایب تغییر پذیری عملکرد گردو استخراج گردید. طبق نتایج مدل رگرسیون چندگانه عملکرد گردو بیشترین تغییر پذیری را از مجموع بارندگی ژانویه به میزان 60/1 تن در هکتار دارد. در نهایت مدل اقلیم مبنای ارائه شده توانست در بهترین شرایط 81% از تغییرات عملکرد گردو را در شهرستان همدان تبیین کند.

Keywords:

عملکرد گردو , عناصر اقلیمی , تغییرپذیری , مدل رگرسیونی , همدان