معرفی و آشنایی با گیاه دارویی نسترن کوهی Rosa canina L. ، ترکیبات فیتوشیمیایی و خواص دارویی آن

گیاهان دارویی منابع طبیعی ارزشمندی هستند که امروزه مورد توجه کشورهای پیشرفته جهان قرار گرفته و به عنوان مواد اولیه جهت تبدیل به داروهای بیخطر برای انسان تلقی میشوند، در این زمینه ایران یکی از غنی ترین منابع گیاهان دارویی جهان به شمار میرود. از جمله این گیاهان دارویی، نسترن کوهی با نام علمی Rosa canina L. از خانواده ی گل سرخیان (Rosaceae) می باشد.گیاهی شفابخش و دارای طبیعتی گرم و خشک است. بومی اروپا، شمال غرب آفریقا و غرب آسیا که در سرتاسر نیمکره شمالی یافت می شود. در ایران بومی کوه های شمالی البرز است که درختچه های وحشی و چندساله آن در نواحی خشک، بر روی دشت های صخرهای و چراگاه ها می رویند. درختچه ای چندساله که به وسیله ی بذر، پاجوش، خوابانیدن، قلمه و کشت بافت قابل تکثیر است، و به عنوان مهمترین پایه ی رزهای زینتی نیز به علت مقاومت به بیماری ها استفاده می شود. طبق گزارش سازمان غذا- دارو (FAO)، نسبت ویتامین ث میوه نسترن کوهی در مقایسه با بسیاری از میوه ها و سبزی ها بیشتر است. میزان ویتامین ث این میوه در حدود 033 تا 0333 میلی گرم در 133 گرم وزن تازه تخمین زده شده است که 13 تا 03 بار بیشتر از پرتقال است. عصاره های رزهیپ یا همانمیوه نسترن کوهی دارای خاصیت آنتی باکتریایی، ضدقارچی و ضد التهابی هستند، فعالیت آنتی اکسیداتیو و آنتی موتاسیون (ضدجهش ژنی) هم در آنها مشاهده شده است. در پزشکی دارویی مدر، ملین، مناسب برای کلیه و کاهش اختلال در مجاری ادرار، ورممفاصل، نقرس، تب، سرماخوردگی (مقاومت بدن را در برابر سرما بالا می برد و تولید گلبول های قرمز را افزایش می دهد) و کمبودویتامین ث می باشد. روغن بذر آن در صنایع آرایشی بهداشتی کاربرد فراوان دارد. در این مقاله آموزشی با استفاده از 80 منبع علمی شامل مقاله های انگلیسی، کتاب ها و مقاله های ایرانی و دو سایت گیاه شناسی معتبر انگلیسی تلاش شده است مروری بر مطالعه رده بندی، محل انتشار، اکولوژی، نحوه ازدیاد و کاشت، داشت، برداشت، خواص و مصارف دارویی و غیر دارویی این درختچه ارزشمندانجام گیرد.

Keywords:

نسترن کوهی , Rosa canina L. , Rosaceae , آنتی اکسیداتیو , آنتی موتاسیون