مدیریت محیط زیست ؛ چالش ها و راه‌کارها

چنانچه روند تخریب جنگلهای کشور با همین سرعت ادامه یابد ظرف 30 الی40سال آینده جنگل‌های کنونی خود را نیز از دست می‌دهیم. تنها در چهل سال گذشته یک سوم جنگلهای ایران نابود شده است. ین گناهی نا‌بخشودنی است که خشک و تر (مقصرترین و ناظرین) را مجازات خواهد کرد. در آینده فیلم های بجامانده از طبیعت به نسل های آینده نشان خواهد داد که منابع طبیعی ایران دفترچةمشق کسانی بود که خطا می‌کردند و خط می‌زدند تا آنکه آنقدر خط زدند و پاره کردند که دیگر از دفترچه چیزی باقی نماند. هر ساله در ایران بطور مستمر حدود 15تن در هکتار خاک در اثر فرسایش آبی شسته می‌شود. همچنین میزان وقوع سیل‌های مهم در دهة 1360 در مقایسه با دهة 1330 با دوبرابر شدن به 400مورد رسیده است. حفظ تنوع زیستی در سه سطح «ژن، گونه و اکوسیستم» از اصلی‌ترین شاخص‌های حفاظت از محیط زیست به شمار می‌رود. بر اساس «کتاب سرخ اطلاعات پایة ایران» از 1727 گونه گیاهی بومی کشور امروز 453 گونه تهدید به از بین رفتن می‌شود، 21 گونه در آینده‌نزدیک در معرض نابودی و 432 گونه در میان مدت در خطر نابودی در عرصة طبیعی می‌باشند. احساس و ادراک چنین مشکلاتی (مشکلات عمومی) در سایر کشورها از دهة 60 آغاز شد و کنفرانس‌های برانت لند (1987) ریودوژانیرو (1992) ، تدوین استانداردهایISO سری 14000 و اجلاس جهانی «توسعه پایدار» در سال 2002 نمونه‌هایی از اقدامات جامعه جهانی است. کشورهای جهان‌سوم در زمینة مدیریت محیط زیست منفعلانه‌تر از کشورهای صنعتی برخورد می‌نمایند . در ایران هدفگذاری، خط مشی گذاری و برنامه‌ریزی‌های زیست‌محیطی در یک دهة گذشته رشد چشم‌گیری را تجربه کرده ولی از آنجایی که عمدتاً تقلیدی بوده، بیشتر به صورت قوانین و بیانیه‌هایی زیبا درآمده‌اند که با توجه به شرایط اجتماعی و بومی ما نتوانسته اند به نتایج مورد نظر دست یابند. در این مقاله تلاش میشود ضمن تشریح اجمالی روند تکاملی نگرش‌های زیست‌محیطی ، به فصل مشترک‌هایی میان این رشته و رشته مدیریت دولتی به منظور ریشه‌یابی علل عدم اثر بخشی خط مشی‌ها ، اهداف و برنامه ها اشاره گردد.

Keywords:

توسعه‌ پایدار , مشکل عمومی , خط مشی گذاری , تصمیم‌گیری , هدف‌گذاری و ارزیابی