بررسی ضریب زهکشی و ارزیابی عملکرد زهکش های زیرزمینی در کنترل شوری بر اساس شاخص SEI در اراضی کشاورزی حمیدیه

این تحقیق در مزارع شبکه آبیاری و زهکشی حمیدیه در استان خوزستان که بالغ بر 13400 هکتار از اراضی کشاورزیشهرستان حمیدیه را شامل می شود انجام گرفت. هدف از انجام پژوهش بررسی ضریب زهکشی و ارزیابی زهکش های زیرزمینی اجراشده در کنترل شوری می باشد. بدین منظور سه مزرعه با فواصل کارگذاری زهکش های زیرزمینی 50، 70 و 80 متر در منطقه مورد تحقیق انتخاب شد. در این تحقیق، با توجه به فواصل کارگذاری مختلف لوله های زهکشی زیرزمینی، سه لترال مجاور هم در منطقهمورد مطالعه انتخاب گردید. چاهک های مشاهده ای بر روی سه لوله زهکش و در فواصل 0/3، 0/8، 1/5، 2/5 و 15 متری از لترال و در حد وسط بین دو خط زهکش در چهار ردیف (3/4L, 2/4L, 1/4L و 25 متری از خروجی زهکش) نصب شد، به طوریکه در هرردیف بین دو خط زهکش، 13 چاهک نصب و به طور کلی 52 عدد چاهک حفر جهت ارزیابی هر لترال انجام شد. پس از حفر،احداث و تجهیز چاهک های مشاهده ای، در سه نوبت آبیاری ، اقدام به اندازه گیری دبی ورودی به مزرعه گردید. جهت بررسی ومحاسبه ضریب زهکشی مزرعه، اندازه گیری دبی خروجی از زهکش ها و میزان شوری آنها، بصورت روزانه با استفاده از روشحجمی در محل خروجی لترال به زهکش (کلکتور) روباز صورت پذیرفت. از نتایج اندازه گیری ها، ضریب زهکشی اندازه گیریشده در مزارع مورد تحقیق (مزرعه یک 2/08، مزرعه دو 2/37 و مزرعه سه 2/74 میلیمتر بر روز) بدست آمد. در مزارع دبی خروجیاز لترالها از 1/08 لیتر بر ثانیه تا 0/03 لیتر بر ثانیه در طی 8 روز پس از آبیاری متغیر حاصل شد و شوری آب زهکشهای زیرزمینی از 2/05 تا 11/1 دسی زیمنس بر متر متغیر گردید. شاخص SEI در هر سه مزرعه منفی و دارای مقدار متوسط 1/20- در مزرعه اول، 2/50- در مزرعه دوم و 2/70- در مزرعه سوم می باشد. این امر نشان دهنده عملکرد مناسب سیستم زهکش های زیرزمینی در خروج نمک از ناحیه ریشه می باشد.

Keywords:

زهکش زیرزمینی , شاخص SEI , چاهک مشاهده ای , ضریب زهکشی , شوری زهکش