کاهش پیامد خشکسالی بر تولید گندم (Triticum aestivum L.) از طریق کشت ارقام مقاوم به خشکی

تنش خشکی مهمترین عاملی است که در بیشتر مراحل رشد گیاهان زراعی بروز یافته و با ایجاد محدودیت در رشد، دستیابی به عملکرد بالا را دشوار می سازد. خشکسالی معمولا به صورت کاهش جریانات سطحی، افت سطح آب زیر زمینی، تشدید تبخیر و تعرق، کاهش رطوبت خاک و هوا، کمبود آب، نابسامانی اقتصادی و اجتماعی و استیلای فقر چهره شوم خود را ظاهر می‌کند. برای مبارزه با این بلای طبیعی راهی جز برنامه ریزی، بهبود مدیریت شیوه‌های مصرف آب، بهره‌وری بهتر از آب و کشت ارقام مقاوم به خشکی وجود ندارد. در این رابطه آزمایشی در قالب طرح اسپلیت پلات با سه تکرار بر روی ارقام گندم در کرمان به عنوان یکی از مناطق خشک و نیمه خشک و متاثر از خشکسالی به منظور شناسایی ارقام مقاوم به خشکی به اجرا در آمد. ترکیبات تیماری شامل 33 رقم (امید، روشن، طوس، یک نژاد، دژ، نوید، گاسپارد، داراب، الوند، بک کراس روشن بهاره و زمستانه، رسول، قدس، مهدوی، هیرمند، آذر2، الموت، شیرودی، کویر، هامون، تجن، چمران، اترک، زرین، شیراز، فلات، مرودشت، شهریار، خزر یک، پیشتاز، گاسکوژن، سایسون، سرداری) و تنش آب و آبیاری بود. نتایج نشان داد اثرات خشکی و واریته بر صفات عملکرد دانه و اجزای عملکرد (تعداد خوشه در متر مربع، تعداد دانه در خوشه و وزن هزار دانه )، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت معنی‌دار بود و تنش خشکی سبب کاهش عملکرد دانه و بیولوژیک شد. در شرایط تنش خشکی عملکرد دانه ارقام روشن، کویر، بک کراس روشن زمستانه، زرین، الوند و امید 73/1 برابر بیشتر از مابقی ارقام بود. بنابراین این ارقام برای کشت در دوران خشکسالی و در شرایط خشک ارجحیت دارند.

Keywords:

خشکسالی , تنش خشکی , گندم