بررسی مقایسه ای منازل سیروسلوک از نظر ابن سینا و عرفا

سالکان راه حقیقت برای رسیدن به کمال معنویت باید اعمالی را انجام دهند تا برای وصول به حضرت حق آمادگی های لازم را به دست بیاورند و برای وصال معبود و محبوبشان لیاقت پیدا کنند. این اعمالی که سالک بایدطی کند تا به حقیقت برسد، در طی مراحل مختلفی باید انجام شود تا سالک آرام آرام و به درستی به کمال معنویت دست پیدا کند و این حال معنوی تا همیشه برای او بماند. به این مراحلی که سالک باید به ترتیب آنها راطی کند، منازل، مقام یا وادی های سلوک میگویند. عارفان و عالمان وادیهای سلوک را هفت، سیزده، بیست و پنج، چهل و نه و حتی صدها منزل شمرده اند. از این میان بیشتر آنان بر هفت مقام تاکید دارند؛ زیرا همیشه عددهفت را در متون دینی و ملی ما عدد مقدسی میدانستند. این اختلافات حتی در ترتیب نوع منازل هم راه یافته است. برخی اولین قدم را طلب، برخی شک، و دیگران چون خواجه عبدالله و امام خمینی (ره) یقظه ذکر کردهاند. کسانی چون ابن سینا اولین مرحله را اراده یا طلب نامیده اند که در واقع میتوان اراده را اسم دیگر طلب دانست؛ البته در بین این نظرات گوناگون و متفاوت، شباهتهایی هم به چشم می آید. نگارندگان در نظر دارند کهعلاوه بر بیان اختلافات و شباهتها در منازل سلوک و گزینش بهترین نظر درباره ترتیب منازل سلوک، مخصوصا وادی اول که مهمترین مقام شمرده میشود و همچنین وادی آخر سلوک، به بسامد مقامات نیز اشاره ای داشته باشند. از میان این منازل، وادیهایی چون: نیت، ارادت و طلب؛ توبه و انابه؛ عزلت و خلوت؛ زهد؛خوف و اشفاق؛ مجاهده؛ محاسبه؛ یقظه؛ مراقبه؛ حزن و فنا بیشترین بسامد را از نگاه صاحبنظرانی چون ابنسینا، عین القضاه همدانی، خواجه عبدالله انصاری، منصوری لاریجانی، بقلی شیرازی، روح الله خمینی (ره)جعفر سجادی، سراج، حسینی تهرانی، عطار و مستملی بخاری داشته اند.

Keywords:

سیروسلوک , مقامات عرفانی , وادی های سلوک , منازل السایرین