ارزیابی پتانسیل خطرپذیری فلزات سنگین در خاک های اطراف محدوده کارخانه ذوب و پالایش مس خاتون آباد با استفاده از انواع شاخص های آلودگی

آلودگی خاک با فلزات سنگین یکی از مهمترین مشکلات زیست محیطی در بسیاری از نقاط جهان میباشد . معادن و صنایع معدنی از جمله مهمترین عوامل آلودگی خاک به فلزات سنگین میباشند. کارخانه های ذوب و پالایش با تولید گازها و ذرات معلق و همچنین پساب های آلوده و ضایعات جامد، از جمله بخش های معدن و صنایع معدنی هستند که باید از نظر زیست محیطی مورد کنترل و پایش مستمر قرار گیرند. آلودگی خاک با فلزات سنگین ناشی از فرآیندهای ذوب و پالایش، مسیله ای جدی به حساب میآید و برخلاف آلاینده های آلی، نه تنها فلزات سنگین به وسیله ی تغییرات زیستی و شیمیایی از محیط حذف نمی شوند، بلکه به صورت پایدار هم در محیط باقی میمانند. هدف از این پژوهش، ارزیابی خطرپذیری فلزات سنگین در خاک های اطراف محدوده ی کارخانه ی ذوب و پالایش مس خاتون آباد استان کرمان میباشد. برای رسیدن به این مقصود در ابتدا طی دو بار پیمایش صحرایی در دشت خاتون آباد، نمونه های لازم اخذ شده و پس از آماده سازی مورد آنالیز چند عنصری قرار گرفته است. در این پژوهش، عناصر انسان زاد که از کارخانه منشا میگیرند Ag)، As، Cd، Cu، Mo، Pb، S، Sb و (Zn و عناصر زمین زاد Al, Ce, Co, Mg, Mn, Ni, P, Sc, Ti , V, Y, Yb) و (Zr که به طور طبیعی در محیط وجود دارند در ارزیابی شاخص ها مورداستفاده قرار گرفتند. در مرحله ی بعد با استفاده از شاخص های آلودگی خاک، ازجمله ضریب آلودگی((CF، درجه آلودگی((Cd و بار آلودگی((PLI، نقاط تحت ریسک آلودگی فلزات شناسایی شده و درنهایت نقشه ی پهنه بندی آلودگی دشت خاتون آباد بر اساس این شاخص ها تهیه شد. نتایج حاصل نشان داد محدوده شمال دشت و جنوب شرقی دشت دارای آلودگی فلزات سنگین بوده که منشاء طبیعی دارد و محدوده اطراف کارخانه در وسعتی در حدود 16 کیلومتر مربع دارای آلودگی انسان زاد با منشاء کارخانه ذوب و پالایش می باشد که این آلودگی به سوی جنوب غرب منطقه در حال گسترش می باشد که عامل آن جهت وزش باد در محدوده می باشد.

Keywords:

شاخص های آلودگی خاک , ضریب آلودگی , درجه آلودگی , بار آلودگی , خاتون آباد , کارخانه های ذوب مس