اولویت بندی عوامل و راهکارهای مدیریتی منابع آب جهت دستیابی به امنیت غذایی و توسعه پایدار کشاورزی (مطالعه موردی: دشت ساری-نکا)

با توجه به پر رنگ شدن اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب کشاورزی در سال های اخیر و به دنبال آن آثار سوء امنیت غذایی و پایداری کشاورزی، توجه به راهکارهای مدیریت منابع آب کشاورزی و لزوم اولویت بندی آنها در اعمال مناسب راهکارها بیش از پیش حایز اهمیت میگردد. لذا، در مطالعه حاضر از روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی((AHP برای اولویت بندی راهکارهای مناسب جهت مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی در قالب سه معیار یا راهکار اصلی اقتصادی، نهادی- اجتماعی و ساختاری براساس نظرات کارشناسان و متخصصان در منطقه ساری- نکا، با استفاده از نمونه گیری تصادفی و تکمیل پرسشنامه از متخصصین کشاورزی و منابع آب منطقه استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد که از بین گزینه های مختلف راهکار ساختاری، اصلاح سیستمهای آبیاری مزارع با وزن (0/66) نسبت به حمایتهای دولتی و تغییر الگوی کشت در ارجحیت مهمتری میباشد. نصب کنتور با وزن (0/59) نسبت به قیمت گذاری آب و تشکیل بازار آب برای راهکار اقتصادی و یکپارچه سازی اراضی با وزن ( 0/57) نسبت به فرهنگ سازی و ترویج و آموزش کشاورزان در مصرف بهینه آب برای راهکار نهادی- اجتماعی ارجحیت بالاتری را نتیجه داد. همچنین تاثیر ساختار سلسله مراتبی اولویت بندی راهکارهای مدیریتی نیز نشان داد که توجه به راهکارهای ساختاری با وزن((0/64، راهکارهای نهادی - اجتماعی با وزن (0/27) و راهکار اقتصادی با وزن ( 0/12) به ترتیب در اولویت و ارجحیت بالاتری برای اعمال در برنامه ریزی های مدیریتی منابع آب منطقه میباشند. لذا توصیه میشود که برای اثرگذاری نتیجه بخش تر و موثرتر مدیریت بهینه منابع آب کشاورزی مورد توجه سیاست-گذاران و برنامه ریزان قرار گیرد.

Keywords:

مدیریت منابع آب , کشاورزی پایدار , اولویت بندی راهکارها