تحلیلی بر ابعاد و شاخص های شهر تاب آور، به منظور بومی سازی مدل های جهانی (مطالعه موردی کلانشهر اصفهان)

بحرانها همه ساله با سوء تاثیر بر سه شاخص اجتماع، اقتصاد و محیط موجب خسارات فراوان و بعضا جبران ناپذیر به کشورها و جوامع بشری می گردند. در این بین از 41 نوع پدیده بلا خیز در دنیا، کشور ایران بعنوان یکی از ده کشور حادثه خیز جهان تاکنون 31 تا 33 نوع آنها را تجربه نموده است. در این شرایط ضعف عمومی سازه ها، فرسودگی شریان های حیاتی، عدم توجه کافی به طرح های تفصیلی و جامع، درآمدهای ناپایدار شهرداری ها، هزینه های بالا و پر نوسان ساخت و ساز و...، باعث گردیده در وقوع حوادث و بحرانها با تلفات سنگین و خسارت های گسترده ای بسیار بیشتر از کشورهای توسعه یافته روبرو شویم، که با توجه به تعدد وقوع بلایای طبیعی در ایران، این موضوع در عمل روند توسعه پایدار کشور را با اخلال جدی روبرو می نماید. یکی از مهمترین ایده هایی که در دهه حاضر هم در مدیریت بحران و هم در مدیریت شهری به دلیل نا کارآمدی روشهای سنتی با توجه به پیچیدگی روز افزون بحرانها در جهان مطرح شده است، ایجاد شهرهای تاب آور در مواجهه با بحرانهای مختلف می باشد. آنچه در این دیدگاه از اهمیت خاصی برخوردار می باشد، نگاه جامع به مجموعه عوامل بحران ساز، کنترل کننده بحران و کاهش خطر پذیری، به ویژه عوامل انسانی است. در تاب آوری با آنکه به تمام ابعاد زیرساختی یا محیطی، اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی، نهادی و سازمانی توجه شده است، اما تمرکز آن بر ظرفیت سازی اجتماعی و فرهنگی در تک تک شهروندان می باشد. این مهم در کشوری نظیر ایران که از پشتوانه های قوی دینی، فرهنگی و ملی مردم برخوردار است، همانطور که در سایر عرصه ها تاکنون نشان داده است، می تواند در قالب بهره مندی از مشارکت و خلاقیت شهروندان در دستیابی زود هنگام و با کمترین هزینه به اهداف تاب آوری در مدیریت بحران، ما را رهنمون گردد. در این مقاله سعی شده است با بررسی جامع روش ها و مدل های جهانی مطرح در حوزه تاب آوری، تعریف، ابعاد، شاخص ها و مدل مناسب ارزیابی تاب آوری در ایران با مطالعات کتابخانه ای استخراج و سپس با توجه به محدودت های اطلاعات در دسترس شاخص ها گزنش شده و در ارزیابی تاب آوری کلانشهر اصفهان با تدوین پرسشنامه متناسب و توزیع و تکمیل هدفمند در بین نخبگان، مدیران و کارشناسان مطلع مورد استفاده قرار گرفت، سپس دادها در نرم افزار SPSS تحلیل و نتایج جمع بندی و مورد ارزیابی واقع گردید. نتایج حاصل ضمن اینکه وابستگی بالای بین ابعاد و شاخص های در نظر گرفته شده با تاب آوری را نشان می دهد، موید پیش فرض تاثیر بالای شاخص های ابعاد فرهنگی و اجتماعی در تاب آوری شهری با میزان 3,08 ، به نسبت سایر ابعاد تاب آوری در ایران است و تاب آوری متوسط کلی اصفهان نیز با مقدار 2,86 در شرایط متوسط به پایین و نامناسبی قراردارد.

تحلیلی بر ابعاد و شاخص های شهر تاب آور، به منظور بومی سازی مدل های جهانی (مطالعه موردی کلانشهر اصفهان) Keywords:

تاب آوری , مدیریت بحران , شهر تاب آور , اصفهان , مدل