موانع کنفرانس صلح قاهره و غیبت اسراییل و امریکا و ایران در کنفرانس و در ضرورت ایجاد یک دولت و ملت واحد فدرال بین اسراییل و فلسطین

نشست صلح قاهره جهت بررسی منازعه اسراییل و فلسطین در روز شنبه 21 اکتبر 2023 شروع به کار کرد و در آن رییس جمهوری مصر، پادشاهی اردن، وزیر خارجه عربستان، رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی، دبیرکل سازمان ملل متحد، رییس شورای اروپا، ولیعهد کویت، رییس جمهوری افریقای جنوبی، پادشاه بحرین، رییس جمهوری قبرس، وزیر خارجه ترکیه، نخست وزیر عراق و دبیرکل اتحادیه عرب، امیر قطر و رییس امارات و شماری دیگر از شخصیت های کشوری در آن حضور داشتند و تلاش کردند که بر توقف درگیری ها و ایجاد آتش بس و آزادی گروگان ها و سایر موارد دیگر اشاره نمایند و موانع و نکاتی که به نظر می رسد سبب عدم موفقیت کامل و برقراری صلح بین طرفین اصلی منازعه در این کنفرانس گردید، شاید به طور مختصر عبارتند از:

یک) عدم حضور بازیگران اصلی مانند اسراییل، ایالات متحده، ایران و بریتانیا در کنفرانس صلح قاهره بود. و در کنار این کشورها و اتحادیه های حاضر در قاهره، باید تلاش می گردید که نمایندگانی نیز از سوی اسراییل و ایران و امریکا و بریتانیا هم حضور یابند و دیدگاه آنان را نیز در خصوص یک رویکرد منطقی و مرضی الطرفین جویا شد و لحاظ کرد.

دوم) عدم تاکید صریح و برجسته ی شرکت کنندگان کنفرانس صلح قاهره بر دستیابی به توافق جامع صلح اسراییل و فلسطین و ترک مخاصمات همیشگی و ابدی آنها و دستیابی به یک صلح پایدار و ابدی بین دو طرف منازعه می باشد و صرفا بر مواردی مقطعی و زود گذر و ناپایدار، مانند آتش بس تاکید گردید، که می تواند شکننده و ناپایدار باشد و چنین به نظر می رسد که هرچه طرف اسراییلی و فلسطینی به سمت ترک مخاصمات و دستیابی به یک توافق صلح ابدی و پایدار حرکت نمایند، بهتر می توانند در یک فضای تعاملی حضور یافته و رویکرد جدید فراگیری را در سطح منطقه ای کلید زنند.

سوم) اعضای شرکت کننده صلح قاهره، به شکل صریح و شفاف از حماس و حامیان منطقه ای آن مانند حزب الله لبنان، حشد الشعبی و حوثی های یمن و از همه تاثیر گذارتر از ایران و سپاه پاسداران نخواستند و دعوت ننمودند که به روند مذاکرات صلح و ترک مخاصمات و گفتگوهای پایدار با اسراییل بپیوندند و این که بتوان با کنار گذاردن اسلحه، به راهکارهای حقوقی، دیپلماتیک و مدنی و گفت وگو محور برای حل مشکلات طرفین و استیفای حقوق طرفین منازعه توجه و پردازش لازم را نمود.

چهارم) کنفرانس صلح قاهره می تواند مقدمه و پیش درآمدی مناسب بر یک کنفرانس یا کنگره ی فراگیر صلح منطقه ای با حضور تمامی بازیگران منطقه ای از جمله ایران و اسراییل و فلسطین و سایر کشورهای عربی و نیز امریکا و اتحادیه اروپا و بریتانیا و چین و روسیه و کانادا و سازمان ملل متحد و سایر بازیگران پر نفوذ منطقه ای و فرامنطقه ای باشد، که طی آن دو طرف اسراییل و فلسطین تشویق و ترغیب گردند که در قالب یک دولت و یک ملت واحد و یک ساختار فدرالیسم و متکثر و متنوع به ترک مخاصمات و منازعات بپردازند و به جای راهکار دو کشوری و دو دولتی و دو ملتی که می تواند سبب بروز مخاصمات و بالارفتن سطح منازعات متعدد گردد، در قالب یک کشور فدرال با ملیت های مختلف و از جمله یهودیان و اعراب به احقاق حقوق منصفانه و معتدلانه ی اسراییل و فلسطینی ها با حمایت ایران پرداخت. و برخی کشورها از جمله دولت بایدن یا فرانسه به راهکار دو دولتی و یا دو کشوری می پردازند، و این شقه کردن و جدا کردن دو کشور با توجه به پیشینه ی خونین منازعاتی دو طرف و فضای بدبینی و بی اعتمادی شکل گرفته، محل منازعات بیشتری قرار خواهد گرفت و در صورت دستیابی به یک توافق جامع صلح، یک ساختار فدرال و متنوع فدرال بهتر می تواند مطالبات دو طرف را پوشش دهد و انتظارات مشروع دو طرف را بر آورده سازد.

نگارش: بنیامین صادقی(پژوهشگر صلح، حل و فصل منازعات و میانجی گری بین المللی)

24 اکتبر 2023