مصادیق اهل بیت علیهم السلام در آیینه ای آیه مباهله

بسم الله الرحمن الرحیم 

بنا به قول مشهور بیست و چهارم ماه ذی الحجه روز مباهله رسول خدا صلی الله علیه و آله با نصارای نجران و سند وحیانی و آسمانی حقانیت اسلام و فضیلت اهل بیت علیهم السلام است .

آیه مباهله از آیاتی است که هم مقام شامخ و منزلت عظیم علی و فاطمه وفرزندان شان علیهم السلام را بیان می کند ، هم از یک رخداد عظیم و مهم تاریخی خبر می دهد و هم روایاتی نقل شده در شان نزول این آیه ، مصادیق اهل بیت علیهم السلام را بیان می کند. خدای سبحان در این آیه خطاب به پیامبرش می فرماید :« فمن حاجک فیه من بعد ما جاءک من العلم فقل تعالوا ندع ابناءنا و ابناءکم و نساءنا و نساءکم و انفسنا و انفسکم ثم نبتهل فنجعل لعنت الله علی الکاذبین ، پس هر کس با تو در مقام مجادله بر آید درباره عیسی بعد از آنکه به وحی خدا به احوال او آگاهی یافتی بگو: بیایید ما و شما بخوانیم فرزندان و زنان و نفوس خود را تا با هم به مباهله بر خیزیم تا دروغگویان و کافران را به لعن و عذاب خدا گرفتار سازیم»(آل عمران/ 61 ).

داستان مباهله را مورخان و مفسران زیادی نقل کرده اند؛ ابن اثیر در کامل می نویسد:

مسیحیان نجران پس از رد کردن دعوت پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم به اسلام، خواستار مباهله شدند. حضرت نیز با پذیرفتن پیشنهاد آنان، امام علی، حضرت فاطمه ، حسن و حسین علیهم السلام را همراه خود برای مباهله بردند . الکامل فی التاریخ ، ج 2 ، ص 293 .

مسلم در صحیحش نقل می کند : وقتی این آیه (آیه 61 آل عمران ) نازل شد رسول خدا صلی الله علیه و آله علی و فاطمه و حسن و حسین ( صلوات الله علیهم) را فرا خواند و عرضه داشت : بار الها ! اینها اهل(بیت) من هستند . صحیح مسلم ، کتاب فضایل الصحابه ، باب من فضائل علی بن ابی طالب ، ص 914 .

زمخشری، مفسر معروف و مشهور اهل سنت، در تفسیر آیه مباهله می گوید: رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم در حالی برای مباهله می رفت که حسین [بن علی ع] را در آغوش داشت دست حسن [بن علی ع ] را گرفته بود فاطمه(س) [دخترش] پشت سرش و علی (ع) پشت سر فاطمه(س) حرکت می کردند. رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند : هرگاه من دعا کردم شما آمین بگویید... .

وقتی اسقف نجران رسول خدا و اهل بیتش را دید خطاب به مسیحی ها گفت : من چهره های را می بینم که اگر از خدا در خواست کنند که کوه را از جای برکند، حتما از جا کنده خواهد شد. با اینان مباهله نکنید وگرنه هلاک می شوید و در روی زمین یک نفر مسیحی باقی نمی ماند. الکشاف ، ج1 ، ص 368 .

با این هشدار، هیات مسیحیان از مباهله منصرف شده و طی معاهده ای با پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) متعهد به پرداخت جزیه شدند. (تفصیل این حادثه در منابع تفسیری فریقین آمده است و آن را یکی از فضایل بزرگ اهل بیت علیهم السلام دانسته اند).

در ادامه زمخشری با نقل آیه تطهیر، تاکید می کند که اهل بیت رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم ، امام علی ، حضرت فاطمه ، امام حسن و امام حسین علیهم السلام می باشند که پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله) بر اساس یقینی که به صدق رسالت خویش داشت ، عزیزترین و نزدیک ترین افراد به خویش را برای مباهله فرا خواند؛ تا هم حقانیت بعثتش را ثابت نماید و هم اهل بیت واقعی خود را به عموم بشناساند. سپس می نویسد: و این قوی ترین و محکم ترین نشانه برای فضیلت اصحاب کساء می باشد. همان ، ص 370 .

حاکم نیشابوری نیز در مناقب اهل بیت ، ضمن بر شمردن فضایل آنان چنین نقل می کند: زمانی که این آیه ( آیه 61 آل عمران ) نازل شد ، پیامبراکرم صلی الله علیه و آله ، علی و فاطمه و حسن و حسین ( صلوات الله علیهم) را فرا خواند و فرمودند: اینها اهل(بیت) من هستند. مستدرک حاکم ، ص 945 .

سید نورالدین حسینی مرعشی تستری در احقاق الحق در حدود شصت نفر از بزرگان اهل سنت را نام می برد که همه آنان تصریح نموده اند آیه مباهله درباره اهل بیت(علیهم السلام) نازل شده است . احقاق الحق ، ج 3 ، ص 2 .

فخر رازی در تفسیر خود، پس از ذکر روایات و شان صدور آن در حق اصحاب کسا ، سند آنها را نیز تایید می کند و می گوید: «اعلم ان هذه الروایه متفق علی صحتها بین اهل التفسیر و الحدیث... ، بدان که اهل تفسیر و حدیث بر صحیح بودن این روایت اتفاق نظر دارند ». تفسیر الکبیر ، ج 7 – 8 ، ص 70 .

چنانکه مشاهده می شود در منابع بسیار زیاد و معتبر اهل سنت مصادیق « ابنائنا» امام حسن امام حسین علیهما السلام ، مصداق « نسائنا» حضرت فاطمه سلام الله علیها و مصداق « انفسنا » امیر المومنین علی علیه السلام بیان شده است که این خود بهترین دلیل برمعرفی مصادیق اهل بیت می باشد.