نقش مسائل اجتماعی درگسترش بیابان و راههای مقابله با آن مطالعه موردی میاندشت اسفراین

مسایل اجتماعی در منطقه در ارتباط با بیابانزایی به صورت اختلافات ودرگیریهای بین سکونتگاهها ویا در داخل سکونتگاهها و نیز بین عشایر وروستاییان مطرح نیست و بیشتر از جنبه تحرکات مکانی و زمانی جمعیت و نیز شاخص های جمعیتی مانند سواد و میانگین سنی بهره برداران در ارتباط با مسایل اقتصادی قابل طرح است. سطح سواد پایین بهره برداران و نسبت بالاتر بیسوادان به طور غیرمستقیم در ایجاد فرسایش بادی و بیابانزایی مؤثر است. در واقع تداوم نظام بهره برداری سنتی با راندمان تولید پایین و اتلاف بالای محصول و منابع آب ناشی از عدم اطلاع بهره برداران از روشهای مناسبتر زراعت و دامداری است. بدیهی است کم سوادی و بیسوادی مانع از اطلاع بهره برداران از امکانات و تسهیلات قانونی شده و نیز امکان استفاده از برخی ابزار مانند کتابچه های ترویجی برای ایشان وجود نخواهد داشت. می توان گفت که مشارکت مالی مردم در طرحهای منابع طبیعی ضعیف بوده و در حد صفر است. به طوری که طرحهای مرتعداری اسفراین( تپه سرخ و قلعه خاکی) که به تعاونی دامداران واگذار شده ، موفقیتی نداشته است. مشارکت مردم در طرحهایی که اداره منابع طبیعی اجرا نموده است نیز به صورت کارگر مزدبگیر بوده است. البته مشارکت مردم در پروژه های عمرانی در روستا قابل توجه است. یعنی روستاییان به نتایج عینی و زودبازده توجه داشته و به آن اهمیت بیشتری می دهند. در این زمینه میتوان به خدمات مختلف موجود مانند آبرسانی، برقرسانی، واگذاری زمین برای مدرسه، واحدهای خدمات بهداشتی اشاره نمود. برخی پروژه های بیابانزادیی نیز مانند فارو و تاغکاری و آتریپلکس در منطقه اجرا شده است. اما تراکم تاغزارها به دلیل چرای بیش از حد و بهره برداری برای مصارف خانگی به خصوص توسط عشایرکاهش یافته است.

Keywords:

اسفراین , بی سوادی , دامداری , زراعت , فرسایش بادی