ارزیابی کارایی روشهای رفع نااریبی تهیه منحنی سنجه رسوب در برآورد بارمعلق حوضه های آبخیز(مطالعه موردی : حوضه آبخیز لیقوان استان آذربایجان شرقی)

برآورد دقیق از میزان رسوب حمل شده توسط شبکه رودخانه های یک حوضه از مشکلات اصلی در طراحی سازه ها و برآورد عمر مفید سدها بوده و از مسائل مهم و دارای اهمیت در پروژه های کلان مدیریت منابع آب میباشد و در این راستا مدیران دنبال یافتن دقیق ترین میزان رسوب منتقله توسط آبراهه ها به سدها و ابنیه های فنی میباشند لذا تعیین بهترین معادله برای برآورد رسوب در رودخانه ها ضروری است. به منظور تخمین بار رسوب ، روشهای مختلفی از جمله روابط رگرسیونی در قالب معادلات سنجه رسوب بکار میرود که این منحنی های سنجه رسوب در برآورد میزان بار رسوبی رودخانه ها در حال حاضر توسط محققین مورد استفاده قرار میگیرد. استفاده از روابط رگرسیونی حاصل از تبدیل داده های لگاریتمی دبی-رسوب باعث ایجاد اریب در برآوردرسوب گردیده و روشهای مختلفی جهت رفع نااریبی رسوب برآوردی بکار میرود. در این مطالعه اقدام به مقایسه روشهای برآورد منحنی سنجه رسوب روش تک خطی و روش حدوسط دسته ها در منطقه لیقوان گردید. دراین راستا دو روش مورد اشاره به کمک سه فاکتور اصلاحی شامل FAO، QMLE وSmearing تهیه و سپس کارایی آنها ارزیابی گردید. کارایی روشها و ضرایب اصلاحی با استفاده از معیارهای R۲ ، RMSE، MAE، r، p و نش_ساتکلیف با همدیگر مقایسه شدند. نتایج نشان داد که روش حد وسط دسته ها با برآورد میزان رسوب ۴۳۰۰/۹۱ تن در سال نسبت به میزان رسوب مشاهده ای ۴۷۸۷/۴۱ تن در سال در منطقه مورد مطالعه نسبت به روشهای دیگر از نظر R۲ ، RMSE ، r، p و نش_ساتکلیف دارای عملکرد بهتری برای برآورد میزان بار رسوبی منتقله توسط رودخانه لیقوان چای میباشد.

Keywords:

منحنی سنجه رسوب , روش حدوسط دسته ها , روش تک خطی , ضرائب اصلاحی.