مطالعه وراثت پذیری و بازدهی ژنتیکی در لاینهای پیشرفته کنجد با استفاده از رهیافت REML/BLUP

برآورد وراثت پذیری در انتخاب مسیر به نژادی صفات مختلف در گیاهان اهمیت زیادی دارد. به منظور مطالعه وراثت پذیری و بازده ژنتیکی در ۱۴ لاین پیشرفته کنجد به همراه رقم شاهد اولتان، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در ۴ تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مغان طی سالهای ۱۳۹۷-۱۳۹۶ اجرا شد. در طی آزمایش صفات تعداد روز تا شروع گلدهی، طول دوره رشد، ارتفاع بوته، تعداد کپسول در بوته، طول کپسول، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و عملکرد روغن یادداشتبرداری شدند. از رهیافت حداکثر درستنمایی محدود شده (Restricted Maximum Likelihood- REML) و بهترین پیشبینی نااریب خطی (Best Unbiased Linear Prediction-BLUP) برای برآورد پارامترهای ژنتیکی، وراثت پذیری و بازدهی ژنتیکی در لاینهای پیشرفته کنجد با استفاده از نرم افزار R انجام شد. نتایج نشان داد که بین صفات تعداد روز تا شروع گلدهی با طول دوره رشد، عملکرد دانه با عملکرد روغن، تعداد کپسول در بوته با عملکرد روغن و تعداد روز تا شروع گلدهی با ارتفاع بوته همبستگی ژنتیکی مثبت و معنیداری در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. کمترین و بیشترین وراثت پذیری عمومی متعلق به صفت طول دوره رشد (۰/۱۲) و وزن هزاردانه (۰/۷۱) بود. بیشترین و کمترین ضریب تغییرات ژنوتیپی و فنوتیپی متعلق به صفات عملکرد روغن ۱۵/۰۸) و (۱۸/۱۵ و طول دوره رشد ۰/۶۰) و (۱/۷۴ بود. بیشترین بازده ژنتیکی و پیشرفت ژنتیکی برحسب درصد از میانگین در صفات عملکرد دانه ۲۷۷/۰۷) و (۲۴/۲۴ و روغن ۱۵۲/۵۰) و (۲۵/۸۰ مشاهده شد. براین اساس میتوان نتیجه گرفت، رهیافت گزینش در لاینهای اصلاحی کنجد در برنامه به نژادی آن حداکثر کارایی را در رسیدن به ژنوتیپهای مطلوب دارای عملکرد بالا دارد.

Keywords:

بهنژادی , پارامترهای ژنتیکی , پیشرفت ژنتیکی , عملکرد , گزینش