برآورد پارامترهای ژنتیکی عملکرد دانه گندم و خصوصیات مرتبط با استفاده از نسل F2 تلاقی های دای آلل در شرایط رطوبتی مطلوب و تنش خشکی

به منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی و تعیین چگونگی کنترل ژنتیکی صفات عمل کرد و اجزای عمل کرد گندم و همچنین تعیین اثر محیط بر برآورد این پارامترها ، از طرح تلاقی های دای آلل یک طرفه با ٨ والد استفاده گردید . در این مطالعه نتاج F2 تلاقی ها به همراه والدین آن ها در دو آزمایش مجزا بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، یکی تحت شرایط رطوبتی مطلوب درطول فصل رشد و نمو و دیگری تحت شرایط تنش خشکی در مراحل انتهایی رشد و نمو کشت گردیدند. میانگین مربعات محیط و همچنین میانگین مربعات اثر متقابل ژنوتیپ ×محیط به جز در مورد طول سنبله و تعداد دانه در سنبله معنی دار بودند . میانگین های مربعات ژنوتیپ برای تمام صفات مو رد مطالعه در سطح احتمال ١ درصد معنی دار بود . واریانس قابلیت تر کیب پذیری عمومی (GCA ) برای کلیه صفات مورد بررسی به جز تعداد پنجه بارور در محیط بدون تنش و عمل کرد بوته در محیط تنش خشکی،در هر دو محیط معنی دار گردید . واریانس قابلیت تر کیب پذیری خصوصی (SCA ) برای ارتفاع بوته در محیط بدون تنش و برای تعداد پنجه بارور و عمل کرد بوته در هر دو محیط معنی دار بود ولی برای بقیه صفات در هیچ یک از دو محیط معنی دار نگردید . نسبت بالا و معنی دار واریانس قابلیت تر کیب پذیری عمومی به واریانس تر کیب پذیریخصوصی برای ارتفاع بوته ، طول سنبله و تعداد دانه در سنبله در هر دو محیط و برای تعداد سنبلچه در سنبله در محیط تنش خش کی حا کی از سهم بیشتر اثرات افزایشی ژنها در کنترل ژنتیکی این صفات بود . برآورد میانگین درجه غالبیت نشان داد که صفات ارتفاع بوته ، طول سنبله و تعداد دانه در سنبله در هر دو محیط و تعداد سنبلچه در سنبله در محیط تنش خش کی تحت تاثیر غالبیت نسبی ژنها قرار داشتند ، ولی صفات تعداد پنجه بارور و عمل کرد بوته در هر دو محیط و تعداد سنبلچه در سنبله در محیط بدون تنش تحت کنترل اثر فوق غالبیت ژنها بودند .وراثت پذیری عمومی در اکثر موارد بالا بود . در حالی که وراثت پذیری خصوصی برای تعداد پنجه بارور و عملکرد دانه در هر دو محیط و تعداد سنبلچه در محیط بدون تنش پائین و برای بقیه صفات نسبتًا بالا برآورد شد.

Keywords:

گندم , تلاقی دای آلل , تنش خشکی