ارتقاء کارایی مانورهای (تمرین) مدیریت بحران

مانورExerciseیک فعالیت تمرینی برنامه ریزی شده است که افراد مشارکت کننده در آن در یک وضعیت شبیه سازی شده قرار گرفته و از آنها انتظار می رود که با توانایی و ظرفیتی که در شرایط واقعی خواهند داشت، نسبت به این شرایط شبیه سازیشده اقدام نموده و عکس العمل نشان دهند. معمولاً هدف از برگزاری مانور، ارزیابی و سپس ارتقاء یک یا چند توانایی مشخص است. دو مزیت اصلی مانور شامل آموزش افراد و گروهها، به همراه بهبود و توسعه سیستم می باشد. مزایای مذکور فقط بواسطهاجرای مانور حاصل نخواهد شد بلکه نتیجه ای خواهد بود از تجمیع فرایندهای مختلف مانور شامل: برنامه ریزی مانور، کنترل ونظارت مانور، ارزشیابی مانور و نهایتاً به کارگیری توصیه های به دست آمده از مانور. امروزه در کشور ما تعداد قابل توجهی مانورمدیریت بحران در سطوح مختلف با دیدگاه های بحث محورDiscussion basedو عملیات محور(Operation based)انجام می شود که به عقیده برخی از کارشناسان و متولیان مربوطه، اینگونه مانورها انتظارات مورد نظر را به طور کامل برآورده نمی نمایند. در این مطالعه با هدف بررسی کارایی مانورهای مدیریت بحران و دست یابی به راه حلهایی جهت ارتقاء این کارایی، تعداد سه مانور عملیات محور تک سازمانی انتخاب گردیده و ضمن مقایسه آنها با اصول برنامه ریزی و اجرای مانور، موارد با یک مانور عملیات محور اجرا شده در دانشگاهWashington Universityآمریکا به عنوان نمونه اجرایی، مقایسه گردید. بررسی نشان داد که بیشترین نقاط ضعف و موارد قابل اصلاح از دید متولیان برگزاری مانور شامل اجرای مانور، کمبود امکانات و ضعف آموزش نیروی انسانی می باشد. اما نتایج مقایسه نشانگر آن است که مهمترین مشکلات مانورها که درصورت اصلاح می تواند منجر به افزایش کارایی گردد، به ترتیب در مراحل برنامه ریزی و طراحی مانور و سپس ارزشیابی و استخراج توصیه های کاربردی از مانورمی باشد. به عنوان نتیجه گیری نهایی می توان اعلام نمود که امروزه مانورهای عملیات محور بصورت یک چرخه مانور (Exercise Cycle)درنظر گرفته می شوند که شامل چهار مرحله در دو فاز مدیریت برنامه(Program management)ومدیریت پروژه(Project management)می باشد. اما بیشترین تاکید متولیان و مشارکت کنندگان در مانورهای مورد بررسی بر مرحله اجرای مانور که صرفاً بخشی از فاز مدیریت پروژه می باشد، متمرکز گردیده است. لذا به نظر می رسد به منظور ارتقای کارایی مانورهای مدیریت بحران، می بایست مراحل مختلف مانور از برنامه ریزی و طراحی تا اجرا و ارزشیابی در قالب یک چرخه نگریسته شده و علاوه بر مرحله اجرا(Conduct)مابقی مراحل نیز به عنوان ارکان اصلی مانور مورد توجه و دقت بیشتر قرارگیرند.

Keywords:

مانور , ارزیابی مانور , برنامه ریزی مانور