اهمیت توجه به اخلاق در استفاده از آفتکش های شیمیایی کشاورزی

به دنبال افزایش جمعیت و ضرورت افزایش تولیدات کشاورزی، بشر همواره به دنبال راه کارهایی جهت کاهش عوامل محدود کننده ی تولید و افزایش عوامل تسریع کننده ی آن بوده است. در این زمینه، آفات (شامل حشرات، جوندگان، بیماری های گیاهی و جانوری و علف های هرز) از جمله عوامل مهم خسارت زا در تولیدات کشاورزی به شمار می روند که در گذشته، انسان برای کنترل خسارت آنها به روش های بومی و طبیعی متکی بوده است. با انقلاب صنعتی و به دنبال آن انقلاب سبز در کشاورزی، بکارگیری سموم شیمیایی در کشورهای در حال توسعه ایجاد گردیده و رو به گسترش نمود. در این مقاله سعی شده است از جنبه اجتماعی بویژه اخلاقیات، مسائل مربوط به استفاده از این سموم مورد بررسی قرار گیرند و ضرورت مدیریت پایدار آنها بحث شود. از دید رویکردهای اخلاقی، استفاده از این سموم اگرچه به طور موقت به کاهش خسارت منجر گردیده است، ولی پیامدهای بهداشتی، زیست محیطی و اجتماعی مهمی را ببار آورده که بسیاری از ارزش های مربوط به ماهیت انسان، طبیعت و منابع طبیعی را مورد سوال قرار داده است. تحلیل مسائل نشان می دهد که کاربرد اخلاقیات از دو منظر درون نسلی و بین نسلی قابل بحث است. استفاده از سموم اگرچه از نظر اقتصادی در کوتاه مدت برای برخی تولیدکنندگان، بهره وری تولید را به همراه داشته است، ولی خطرات زیست محیطی و بهداشتی و نابرابری های اجتماعی را برای نسل کنونی و نسل های آتی به همراه خواهد داشت. در یک بستر پایدار و با یک رویکرد سیستمیک انتقادی لازم است که بشر در نگرش و نظام ارزشی خود تغییراتی بوجود آورد تا نه تنها در تولید، بلکه در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های کلان و خرد مربوط به تولید، در بکارگیری مواد شیمیایی اخلاقیات و ارزش شناسی را در کنار ملاحظات اقتصادی، زیست محیطی، نهادی و فناوری مورد توجه قرار دهد.

Keywords:

پایداری , اخلاقیات , کشاورزی , سموم شیمیایی , مدیریت پایدار آفات