بررسی اهمیت نور در حکمت و معماری اسلامی (نمونه موردی: مسجد شیخ لطف الله)

در زمان زرتشت و همچنین در دوران پس از اسلام در اندیشه های عارفان متعددی گرایش به نور از قدیم الایام بارزبوده است. هنرمندان مسلمان ایرانی، پیرو آموزه های عرفانی و حکمی اندشمندان مسلمان بوده اند و در آثار هنری خود تأثیرپذیری از این نگرش را به منصه ظهور رسانده اند. در میان این اندیشمندان نظریه های شیخ اشراق، تأثیر زیادی بر باور و عملکرد هنرمندان داشته است؛ آنچنان که هنرمند بدون وصول به عالم مثال و درک تمثیلات سهروردی نمی توانسته چنین آثار بدیعی را بیافریند. هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر نور از دیدگاه حکمت و هنر اسلامی به ویژه در مساجد است. در واقع پژوهش سعی در شناخت اجمالی حکمت و نحوه اثر گذاری آن در آثار هنری و معماری اسلامی دارد. در این میان به واژه هایی مانند نور، نورالانوار، ظلمت، خورشید، آتش که از مباحث پر اهمیت در حکمت اشراق است، پرداخته می شود. در بخش بعدی معرفی مساجد اسلامی با نگاهی اشراقی صورت می گیرد و در نهایت مصداق هایی از وجود این تمثیلات در مسجد شیخ لطف الله اصفهان آورده شده است. علت این انتخاب، شاخص بودن خلاقیت های نوری در این بنا و آشنایی اجمالی تمامی اهل هنر و حتی خواننده غیر متخصص با این بنا است که در درک مباحث مطرح شده مددرسان است.

Keywords:

حکمت , نور , معماری اسلامی , مساجد , مسجد شیخ لطف الله