استخراج و شناسایی ترکیبات شیمیایی اسانس گیاه بومادران Achillea Santolina))

بسیاری از گیاهان دارویی و معطر ایران می توانند جایگاه ویژه ای در صنایع غذایی، داروسازی و آرایشی- بهداشتی در دنیا داشته باشند و در عرصه صادرات مطرح شوند. اسانس ها را می توان از مهمترین مواد موثره گیاهان دارویی دانست. با توجه به غنی بودن پوشش گیاهی ایران و برخورداری از تنوع گونه ای فراوان و در نتیجه وجود گونه های انحصاری، استخراج و تحلیل کمی و کیفی ترکیب های موجود در این گیاهان از اهمیت خاصی برخوردار است. در این تحقیق، میزان مواد موثره اسانس گیاه بومادران (Achillea Santolina) در مراتع کرسنک استان چهار محال و بختیاری جهت پی بردن به خصوصیات شیمیایی مورد بررسی قرار گرفته است. گیاه بومادران (A. Santolina)، گیاهی است از تیره کاسنی (Compositeae)، پایا، به ارتفاع 50-30 سانتیمتر، ساقه ایستاده، برگها پوشیده از کرک، پهن یا خطی است. از گیاه مذکور در اواسط اردیبهشت ماه سال 1387 در مرحله رویشی برداشت شد. تهیه اسانس و عصاره گیری نمونه توسط دستگاه کلونجر و با روش تقطیر با آب انجام شد. جهت شناسایی و تجزیه اسانس از دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف نگارجرمیGC-MSS استفاده شد. شناسایی ترکیبات با بررسی طیف های حاصله و مراجعه به کتب مرجع صورت گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده، 57 ترکیب که نشان دهنده 32/88 درصد کل ترکیب های اسانس بودند، شناسایی شد که عمده-ترین آنها شامل ترکیبات camphor (98/17 درصد)، isoborneol (14/13 درصد)،Cineole -1.8 (40/12 درصد) و caryophyllene oxcide (32/7 درصد) می باشند. با توجه به مواد شناسایی شده در این گیاه، می توان از این گیاه، در صنایع مختلف از جمله دارویی و بهداشتی بهره برد.

Keywords:

Achillea Santolina , اسانس , camphor , Cineole -1.8 , isoborneol و caryophyllene oxcide