بررسی رابطه ی سرمایه اجتماعی با مصرف فرهنگی و مصرف گرایی در بین زنان (مورد مطالعه: زنان بالای 15 سال شهر ملایر)

توجه به سبک زندگی و عناصر سازنده آن خصوصا مصرف، به عنوان یکی از موضوعات اساسی در حوزه جامعه شناسی بدل شده است. امروزه در حوزه جامعه شناسی، اکثر مطالعات اگر هم مستقیما به سبک زندگی نپرداخته اند اما حضور مولفه ها و فاکتورهایی از مباحث سبک زندگی در آنها بارز و مشهود است. در این بررسی به حوزه ای خاص از سبک زندگی که مصرف و به عبارت دقیق تر مصرف فرهنگی و مصرف گرایی می باشد پرداخته ایم. در قرون وسطی، مفهوم مصرف برای اکثریت جمعیت زمین، مصرف مبتنی بر رفع نیاز و بقای روزمره بود، اما می بینیم که مصرف توده ای مدرن بیش از این که مبتنی بر نیاز باشد، بر اساس امیال است (تیموتی ، 1388: 18-19). تا جایی که بودریار ، جامعه امروز را جامعه مصرفی توصیف میکند (بودریار، 1389)، و اظهار می دارد که نیروهای تولید جهان، مصرف را کنترل و آن را طراحی میکنند (ریتزر ، 1392: 357). نظریه اجتماعی از اواخر قرن نوزده و ابتدای قرن بیستم با مقوله مصرف و نقش آن در زندگی مدرن پرداخته است، و رد پای این توجه را میتوان در آثار اندیشمندان مختلف نظیر مارکس، وبلن، زیمل، و وبر یافت. امروزه مصرف و نیاز از هم فاصله گرفته اند و شکافی بین آنها به وجود آمده است به نحوی که دیگر مصرف انسانی مطابق با نیاز انسانی نیست، بلکه مصرف چیزی بیش از آن است (باکاک ، 1381: 2). فرهنگ مصرفی که با مصرف گرایی شکل می گیرد آثاری فراتر از مصرف واقعی مصرف کننده دارد. در این شرایط است که مصرف به فرهنگ تبدیل میشود و ارزشهای غالب، ارزشهایی هستند که از مصرف نشات میگیرند (عبداللهیان و حسنی، 1389: 109). این اصطلاح به جامعه یا فرهنگی اشاره دارد که در آن مصرف به حدی از اهمیت رسیده است که می تواند نظم اجتماعی را هم در سطح کنش اجتماعی و هم در سطح ساختارهای اجتماعی شکل دهد و متعین سازد. وقتی سخن از فرهنگ مصرفی می رود، بدان معنی است که در جوامع مدرن، مصرف تا آنجا مهم شده است که می توان آن را تعیین کننده هویت ها، نهادها و ارزش ها قلمداد کرد (اسلاتر، 2005: 139- 144).