چالش های هیدروپلیتیک ایران و افغانستان و تاثیر آن بر پایداری منابع آب منطقه سیستان

هدف این مقاله تحلیل و بررسی چالش های هیدروپلیتیک ایران و افغانستان و تاثیر آن بر پایداری منابع آب منطقه سیستان می باشد. برای انجام پژوهش از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده و داده ها از طریق اسناد کتابخانه ای جمع آوری و به - صورت کیفی و کمی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس آخرین توافق معاهده 1351 ه ش حقابه ایران از رودخانه هیرمند سالیانه 820 میلیون متر مکعب تعیین گردیده است. با بررسی منابع آب ی منطقه س یستان در دو بخش سطحی و زیرزمینی مشخص گردید که 70 درصد منابع آبی منطقه سیستان توسط رودخانه هیرمند تامین می شود. همچنین نقش رودخانه های فراه، خاشرود و هاروت نیز در تامین نیاز زیست محیطی تالاب هامون در دشت سیستان بسیار حایز اهمیت است.نتایج حاصله حاکیست علاوه بر چالش های هیدروپلیتیکی ایران و افغانستان عوامل محیطی و انسان ی دیگری نیز بر پایداری منابع آب سیستان موثر بوده که در بین عوامل طبیعی، عامل تبخیر متوسط سالانه 4700 میلیمتر و در بین عوامل انسانی، سنتی بودن سیستم آبیاری هرز آب مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که سالانه میلیارد متر مکعب آب2.3 بدلیل بالابودن میزان تبخیر و سنتی بودن سیستم آبیاری تلف میگردد. نیاز آبی فعلی سالانه منطقه نزدیک به 3.5 میلیارد متر مکعب بدون درنظر گرفتن نیاز زیست محیطی تالاب های بین المللی و مشترک هامون می باشد که در صورت اصلاحسیستمهای کشاورزی نیاز واقعی تنها مصارف شرب و کشاورزی 950 میلیون متر مکعب برآورد شده است. لذا ، مشکل اصلی در منطقه سیستان اتلاف منابع آب در بخش شرب و کشاورزی است و منطقه سیستان بیش از همه به مدیریت منابع آبی نیازمند است. در عین حال درخصوص تامین نیازهای زیست محیطی تالاب بین المللی و مشترک هامون می بایست همکاری مشترک بین دو کشور صورت گیرد.

Keywords:

ایران , افغانستان , هیدروپلیتیک , منابع آب , هیرمند , سیستان