ارزیابی توابع کاهش جذب آب گندم در شرایط تنش همزمان شوری و خشکی در منطقه بیرجند

در مناطق خشک و نیمه خشک علاوه بر کمبود آب ، مسیله شوری نیز از عوامل محدود کننده حفظ و توسعه کشاورزی است. در این مناطق، گیاهان اغلب به طور همزمان تحت تاثیر تنش شوری و کم آبی قرار میگیرند. تخمین مقدار آب جذب شده به وسیله ریشه گیاهان برای پیش بینی چگونگی پاسخ محصولات زراعی به کمیت و کیفیت آب آبیاری بسیار مهم است. در زمینه چگونگی واکنش گیاهان به تنش همزمان شوری و خشکی و سهم هر یک از آن ها در کاهش جذب آب مدلهای ریاضی متعددی وجود دارد. مدلهای جذب آب در شرایط تنش همزمان به سه دسته جمع پذیر، ضرب پذیر و مدلهای مفهومی تقسیم بندی میشوند. در این مطالعه شش تابع کاهش جذب آب ماکروسکوپی وان گنوختن (جمع پذیر و ضرب پذیر)، دیرکسن و آگوستیجن، وان دام و همکاران، اسکگز و همکاران و همایی با استفاده از داده های مزرعهای کشت گندم رقم روشن مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش در قالب طرح فاکتوریل در پایه کرتهای خرد شده انجام گرفت. سطوح مختلف شوری S3 ,S2, S1) بترتیب معادل 1/4 ، 4/5 و 9/6 دسی زیمنس بر متر ) بعنوان کرتهای اصلی و چهار سطح آبیاری I4, I3, I2, I1) بترتیب معادل50، 75،100 و 125 در صد نیاز آبی گیاه)، به عنوان کرتهای فرعی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 84-85 اجراء گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که در سطوح شوری کم واکنش گندم به تنش همزمان شوری و کم آبی مدل جمع پذیر وان گنوختن به خوبی قادر به شبیه سازی الگوی جذب آب بود .در حالی که در سطوح شوری مدل مفهومی اسکگز بیشترین برازش را با داده های مزرعهای داشت. بنابراین به عنوان مدل بهینه جذب معرفی و توصیه میگردد.

Keywords:

تنش شوری , تنش خشکی , تابع کاهش , گندم , بیرجند