برآورد و تحلیل عوامل موثر بر تقاضای بنزین دربخش حمل و نقل ایران

این مقاله با برآورد تقاضای بنزین به دنبال بررسی عوامل موثر بر مصرف بنزین و خصوصیات کوتاه مدت و بلند مدت تقاضای بنزین بررسی در بخش حمل و نقل ایران در دوره زمانی 1393-1360 می باشد. برای مدل سازی بلندمدت و کوتاه مدت تقاضای بنزین به ترتیب از مدل های لگاریتم خطی و تصحیح خطای برداری (ECM) با استفاده از روش حداقل مربعات خطی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که متغیرهای درآمد، مصرف بنزین، قیمت بنزین، سرانه خودرو و تعداد جایگاه CNG ایستا از مرتبه یک هستند، همچنین متغیرهای تحقیق دارای رابطه تعادلی بلند مدت هستند. کشش قیمتی و درآمدی تقاضای بنزین در بلند مدت به ترتیب 0/08- و 0/39 بوده و کشش قیمتی کوتاه مدت 0/05- برآورد شده است. همچنین کشش درآمدی کوتاه مدت 0.07 بوده که به دلیل عواملی چون کاهش درآمد ملی در چند سال اخیر و فزاینده بودن مصرف بنزین در چند سال پایانی دوره مورد بررسی بی معنی بوده است. ضریب تصحیح خطا 0/7 برآورد شده که به معنی آنست که هر سال 30 درصد از عدم تعادل بلند مدت ایجاد شده در دوره قبل تعدیل شده و تقریبا در حدود 97 درصد از تعدیل تقاضای بنزین به سوی تعادل بلند مدت آن بعد از 3 دوره اتفاق می افتد. از آنجایی که با فرض ثابت بودن سایر شرایط رابطه ضعیفی میان قیمت واقعی و مصرف بنزین وجود دارد، تغییرات قیمتی به تنهایی اثر چندانی روی مصرف ندارند. فلذا همراه با سیاست گذاری قیمتی بایستی از شیوه های مختلف غیرقیمتی مانند کاهش عمر متوسط خودروها از طریق بهبود تکنولوژی ساخت خودروها، گاز سوز کردن وسایل نقلیه بنزینی، توسعه حمل و نقل عمومی و ... بهره برد.

Keywords:

تقاضای بنزین , بخش حمل و نقل , CNG , هم انباشتگی (Cointegration) , مدل تصحیح خطا (ECM) , ایران