نگاه فرصت محور به اتباع و مهاجرین
بر اساس آمار های سازمان های بین المللی، جمهوری اسلامی ایران از جمله مهم ترین کشور های مهاجر پذیر دنیاست. مهاجر پذیری همانند یک شمشیر دو لبه تلقی می شود که یک لبه ی آن فرصت های توسعه و لبه ی دیگر آن تهدید است. این بستگی به نوع عمل و راهبرد های کشور مهاجر پذیر دارد که از کدام یک استفاده کند.
به نظر می رسد جمهوری اسلامی ایران، با تهدید ها و آسیب های مهاجران بیشتر دست به گریبان است و از فرصت های مهاجران و مهاجرپذیری کمتر استفاده می کند.
برخی پژوهش ها و مطالعات ملی در سال های اخیر نشان می دهد که در اثر فقدان راهبرد های مهاجر پذیری به روز شده و متناسب با شرایط، مهاجران نخبه، متخصص، کارآفرین و سرمایه گذار جذب ایران نمی شوند. از جانب دیگر مهاجران موجود، سرمایه ها و نقدینگی هایشان را سرمایه گذاری نکرده و به خارج از کشور منتقل می کنند.
از سوی دیگر، توسعه اقتصادی را می توان از جمله مهمترین اهداف ملی در سطوح مختلف سیاسی و حتی بین المللی دانست. تقریبا بسیاری از مدل ها و رویکرد های مرتبط با فرآیند توسعه، بر نقش و اثرگذاری سرمایه انسانی بر بهبود فرآیند توسعه اقتصادی تاکید نموده اند. با پذیرش این مفروض که سرمایه انسانی در قالب مهاجرت بین المللی بر توسعه اقتصادی موثر خواهد بود، بنابراین می توان گفت فرآیند ورود و خروج سرمایه انسانی در قالب مهاجرت هم بر توسعه کشورهای مبداء و هم بر توسعه کشورهای مقصد مهاجران موثر می باشد.
در ۴ دهه گذشته ایران هم میزبان میلیون ها مهاجر افغانستانی بوده است. اثرات اقتصادی این مهاجران برای هر دو کشور نمود زیادی داشته است. از مکمل بودن کارگران مهاجر در بسیاری از صنایع و خدمات نظیر کشاورزی، دامپروی و ساخت و ساز برای ایران گرفته تا رمیتنس(نقدینگی های انتقالی) های انتقالی که مهاجران رسمی و غیر رسمی برای خانواده هایشان در افغانستان که در وضعیت مناسبی به سر نمی برند ارسال می کنند و به آنها و کشورشان کمک می کنند. نکته قابل توجه در این خصوص اما شکل گرفتن اقتصاد غیر رسمی و غیر شفاف در خصوص مهاجران غیر قانونی بوده است. موضوعی که محدودیت های بی اندازه و غیر هوشند حاکمیت هم برای تقویت این اقتصاد غیر رسمی به عنوان محرک عمل کرده اند. که انتظار است حاکمیت با درک خطاهای راهبردی گذشته، با نگاه فرصت محور، به سمت حذف اقتصاد غیررسمی مهاجران حرکت کرده و فضای قانون مندی را جهت جذب و تکریم مهاجران رسمی نخبه و کارآفرین ایجاد نماید.