ارزیابی ترکیب پذیری لاینهای ذرت استخراجی از ژرم پلاسم سیمیت در تلاقی با لاین های مناطق معتدله

به منظور ارزیابی ترکیب پذیری لاینهای ذرت استخراجی از ژرم پلاسم سیمیت در تلاقی با لاین های مناطق معتدله، تعداد ۲۸ ترکیب حاصل از تلاقی چهار لاین معتدله (MO۱۷, K۱۸, K۱۶۶B, A۶۷۹) ذرت به عنوان تستر با هفت لاین استخراجی از ژرم پلاسم ذرت سیمیت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال ۱۳۹۱ در هفت منطقه (کرج، شیراز، دزفول، جیرفت، مغان، گرگان و کرمانشاه) مورد بررسی قرار گرفتند. در سال ۱۳۹۲، علاوه بر ۲۸ ترکیب سال قبل، ۲۴ ترکیب جدید (جمعا ۵۲ ترکیب) نیز ارزیابی شدند. مقایسه میانگین هیبریدها نشان داد که دو هیبرید شماره ۲۸ و ۱۰ به ترتیب با میانگین ۱۶۰/۱۰، ۸۶۷/۹، ۸۲۲/۹ و ۷۷۴/۹ تن در هکتار پرمحصول ‍ تر از سایر هیبریدها بودند. هیبرید شماره ۲۸ حاصل از تلاقی XT۰۳ × K۱۶۶B می باشد. در تجزیه مرکب لاین در تستر، اثر ساده لاین و تستر غیرمعنی دار، ولی اثرمتقابل لاین در تستر معنی دار بود. اثر ترکیب پذیری عمومی تسترها معنی دار بود، ولی لاین ها ترکیب پذیری عمومی معنی داری نشان ندادند. نتایج نشان داد که امکان بهره برداری از منابع سیمیت (گرم و مرطوب و نیمه گرم و مرطوب) بویژه از منابعی که در شرایط مشابه ایران توسط سیمیت تولید می شوند (مانند برنامه سیمیت در چین) در افزایش تنوع ژرم پلاسم مورد استفاده در برنامه به نژادی اقلیم معتدله وجود دارد. نتایج این آزمایش نشان داد که انجام تلاقی با لاین های معتدله قبل از شروع خودگشنی و گزینش، تاثیری در موفقیت لاین های استخراجی ندارد. استفاده از تعداد بیشتری از منابع گرم و مرطوب و نیمه گرم و مرطوب همراه با تعداد بیشتر تستر معتدله از هر گروه، در تسهیل و تسریع موفقیت ضرورت دارد.

Keywords:

CIMMYT , Grain yield , Hybrid , Maize and Tester ×Line , ذرت , سیمیت , عملکرد دانه , لاین × تستر و هیبرید.