پیش بینی آلودگی هوای شهر تهران به روش سری زمانی باکس– جنکینز -مطالعه موردی: اقدسیه تهران

وجود حجم بالای انواع آلاینده ها در مکان های پرتردد و پرترافیک شهری همواره یکی از مشکلات اساسی زیست محیطی می باشد. پیش بینی اگرچه همواره با خطا همراه است ولی به مدیران و سیستم های هوشمند تصمیم گیر کمک می نماید که در زمان مناسب به رویدادها واکنش مناسب نشان دهند و همواره آمادگی داشته باشند. در این تحقیق براساس تحلیل عاملی هفت پارامتر کیفی هوا شامل: CO،NO2 ،NO ، NOX، O3، PM10 و SO2 را در دو گروه تقسیم کرده و سپس به روش های سری زمانی باکس- جنکینز و به کمک نرم افزار آماری SPSS به ساخت و پیش بینی مدل مقدار آلاینده های مذکور در محله اقدسیه در منطقه 1 تهران پرداخته و در نهایت مدل آریمای (0,1,1) برای عامل اول که شامل پارامترهایCO ، NO2، NO، NOX، O3 و مدل آریمای (1,0,1) برای عامل دوم که شامل PM10، SO2 می باشد، حاصل گردید. برای عامل اول خطای معیار 168/0 و مقدار 001/0p-values= و برای عامل دوم خطای معیار 44/0 و مقدار 004/0p-values= و مقدار خطای ریشه میانگین مربعات 031/0 بدست آمد. برای صحت سنجی مدل، نتایج پیش بینی با داده های واقعی، 10 داده پایانی پارامترها را در ساخت مدل دخالت نداده و این مقادیر را با توجه به مقادیر حاصل شده از مدل و در دو جدول مجزا برای دو عامل مقایسه کرده که مقدار ضریب همبستگی پیرسون برای مقادیر سری زمانی تبدیل شده و مقادیر پیش بینی شده توسط مدل برای عامل اول و دوم به ترتیب برابر با 98/0 و 983/0 به دست آمد که حاکی از همبستگی مثبت قوی بین این مقادیر است. این پیش بینی جهت برنامه ریزی های بلند مدت و کوتاه مدت برای کاهش آلاینده های هوا و شناسایی روزهای ناسالم و خطرناک در منطقه ی موردنظر در سطح کلان کشور قابل استفاده بوده و امکان استفاده در مدیریت کنترل کیفی هوا در شهر تهران وجود دارد.

Keywords:

آلودگی هوا , تحلیل عاملی , پیش بینی , سری زمانی , باکس-جنکینز