استفاده از شاخص های لانژیلر، رایزنر و نمودار پی پر بمنظور بررسی رسوب گذاری و خوردگی آب های زیرزمینی دشت همدان - بهار در استان همدان

یکی از مشکلات مدیریت کیفی و مدیریت شبکه توزیع آب، رسوب گذاری و خوردگی آب است. به این منظور از دو شاخص لانژیلر و رایزنر براساس تعادل شیمیایی بین املاح موجود در آب برای تعیین سطح خوردگی و رسوب گذاری منابع آب زیرزمینی دشت همدان - بهار استفاده گردید. نتایج مطالعات نشان داد میزان خوردگی و رسوب گذاری در 64/25 درصد از نمونه های آب زیرزمینی از دیدگاه لانژیلر در حد کم است. از دیدگاه رایزنر نیز 85/2 درصد از نمونه های آبی دارای پتانسیل خوردگی و رسوب گذاری کم بودند. درصد خوردگی و رسوب گذاری منابع آب زیرزمینی قنوات در مقایسه با منابع آب زیرزمینی چاه ها کمتربود. علت این امر می تواند ناشی از حذف بخشی از مسیر به واسطه نقب زدن در قنوات باشد که حلالیت نمک های مسیر را حذف نموده است. از طرفی نمودار پی پر نشان داد تیپ و رخساره منابع آب زیرزمینی دشت، بی کربنات کلسیت (70%) بی کربنات سدیک (15%)، سولفات کلسیت (3%)، بی کربنات منیزیک (6%)، سولفات سدیک (3%) و کلرات کلسیک (3%) است. تیپ و رخساره آب نشان دهنده مشکلات عمده رسوب گذاری به واسطه وجود بی کربنات کلسیت و بی کربنات سدیک و تغییرات دمایی محیط است. شرکت یون های موجود در آب در فعل و انفعالات فیزیکوشیمیایی با لوله ها می تواند خوردگی ضعیفی را برای رسوبات ایجاد شده در پی داشته باشد که در واقع نقش خودشویی را بازی می کند. در مجموع منابع آب زیرزمینی دشت همدان بهار در محدوده کم تا متوسط رسوب گذاری و خوردگی قرار گرفت. لیکن رسوب گذاری در سیستم آبرسانی نسبت به خوردگی محسوس تر است که سبب کاهش سطح مقطع جریان شده و افت های مسیر را در پی دارد. لذا با توجه به ضررهای اقتصادی، لازم است تا حد ممکن از رسوب گذاری در سیستم انتقال آب جلوگیری گردد.

Keywords:

دشت همدان - بهار , شاخص لانژیلر , شاخص رایزنر , خوردگی , رسوب گذاری