مستندسازی تجربیات حاصل از مدیریت سوانح طبیعی راهکاری بنیادی برای مرور، بازنگری، ممیزی و بهبود پیوسته سامانه مدیریت سانحه و بحران(مطالعه موردی سانحه سیل در وزارت راه و شهرسازی و سیل های استان گلستان)

بررسی سوانح طبیعی گذشته در کشور نشان می دهد که هر بار سانحه ای رخ می دهد، هزینه های مالی و اقتصادی هنگفت تر از گذشته صرف بازسازی و باز آوری کلیه زیرساخت ها، شریان های حیاتی و به طور کلی جبران خسارت های به بار آمده می شود. وجود چنین نارسایی، بیشتر از اینکه ضعف عملیات مهندسی و مدیریتی را آشکار سازد، کمبود عنصر بهبودی پیوسته در سامانه مدیریت سانحه و بحران به دلیل نبودن یک نظام مستندسازی را نشانه می رود. عنصر موثری که جهت انجام بهبودی پیوسته سیستم مدیریتی مورد استفاده قرار می گیرد، مستندسازی مدیریت سانحه و بحران است. این عنصر به عنوان یکی از عناصر ضمنی چرخه مدیریت سانحه و بحران؛همهفعالیت ها و فرآیندهای مهندسی و مدیریتی مرتبط با مراحل مختلف مدیریت سانحه و بحران را در بر می گیرد. مستنداتی که به صورت حرفه ای و چارچوب گرا تهیه شده باشند، برای تحلیل عوامل تشدید سانحه تحت تاثیر نارسایی های مهندسی، مدیریتی، فردی و سیاستگذاری ها مورد استفاده قرار می گیرند. بنابراین، خروجی های یک مستندسازی مطلوب، ابزار مناسبی جهت انتقال آموزه های ناشی از تجربه های گذشته و به عوامل سازمانی دخیل در مدیریت سانحه به منظور پرهیز از بروز و تکرار نارسایی های گذشته نیز ارائه راهکارهای اصلاحی جهت اصلاح نمودن فرآیندهای مدیریتی محسوب می شود. تعبیر بیشتر مسئولین و کارکنان اجرایی از تهیه مستندات سانحه، بیشتر تهیه عکس و فیلم است. گرچه بخشی از مستندسازی به تهیه فیلم و عکس از مراحل اجرایی و عملیاتی اختصاص دارد ولی منظور از مستندسازی، فعالیتی است حرفه ای که از یک چارچوب و فرآیند اطلاعاتی برخوردار است به نحوی که با تحلیل محتوای مستندات گردآوری شده در طی فرآیند مستندسازی، می توان داده های فنی و مشاهداتی را به دانش و تجربه مورد نیاز مدیران تبدیل نمود به نحوی که بتوان از آنها جهت انجام اقدامات اصلاحی در سوانح و بحران هایآینده استفاده نمود. مقاله حاضر حاصل انجام دو پژوهش کاربردی در حوزه مستندسازی سوانح طبیعی است. در پژوهش های انجام شده معیارها و شاخص های مورد نیاز برای مستندسازی سوانح طبیعی بر اساس انجام مطالعات موردی و بررسی مدارک موجود از سوانح در سطحی با قابلیت انجام مستندسازی در بخش های مختلف اجرایی تعیین شدند و بر اساس آنها مستندسازی به طور نمونه انجام شدند. همچنین نرم افزاری جهت تسهیل در مستندسازی طراحی شده است که جزئیات آن در این مقاله مورد اشاره واقع می گردد.

Keywords:

مستندسازی سانحه , بهبودی پیوسته , راهکارهای اصلاحی و ممیزی