ضرورت تغییرکاربری اراضی شیب دار از غلات و حبوبات دیم به باغات مثمر دیم درکشور

27 آبان 1402 - خواندن 3 دقیقه - 126 بازدید

هرساله در استان فارس نزدیک به یک صد هزار هکتار از اراضی در مناطق شیبدار به کشت دیم محصولات گندم، جو و حبوبات اختصاص می باید. عملکرد محصول در مزارع فوق بسیار کم (حدود 500 کیلو گرم در هکتار) و در آمد ناچیز عاید زارعین دیم کار می گردد. این در حالی است زارعین فوق در اثر فرسایش خاک زراعی ارزشمند اراضی فوق توسط بارندگی بدلیل علمیات غیر فنی کاشت زیان هنگفتی را متحمل می شوند. متاسفانه به دلیل قرار گرفتن اراضی فوق در مناطق شیب دار و اجرای عملیات غیر فنی و غیر اصولی کاشت (شخم در جهت شیب زمین) توسط زارعین، هرساله به مقدار حداقل 15 تن (15000 کیلو گرم) خاک زراعی ارزشمند در هر هکتار از اراضی فوق توسط بارندگی در زمستان و بهار فرسایش یافته و از دسترس تولید خارج و توسط رودخانه ها به دریا منتقل می گردد. جایگزینی خاک زراعی فرسایش یافته عملا غیرممکن است چون در مناطق خشک و نیمه خشک همانند ایران حداقل 800 سال زمان نیاز است تا خاک فوق مجددا تشکیل شود. با فرسایش 15 تن خاک در هکتار در هر سال، میزان کل خاک فرسایش یافته در یک صد هزار هکتار اراضی دیم استان بالغ بریک ونیم میلیون تن (یک و نیم میلیارد کیلو گرم) می باشد. اگر ارزش هر کیلو گرم خاک زراعی را حداقل یک دلار امریکا (معادل 50000 تومان) در نظر گرفته شود. ارزش خاک فرسایش یافته (از دست رفته) در استان هر ساله به میزان یک و نیم میلیارد دلار امریکا بالغ می گردد. با توجه میزان جمیعت استان فارس (5 میلیون نفر) هر نفر در هر سال 300 دلار امریکا (معادل 15 میلیون تومان) ضرر می نماید. با توجه به مطالب فوق ضروریست درتغییر نوع کاربری اراضی دیم در استان اقدامات اساسی صورت پذیرد تا از فرسایش خاک ارزشمند جلوگیری و از طریق استفاده درست از نعمت آب و خاک در اراضی دیم در آمد زارعین را بطور چشمگیر افزایش دهیم. پیشهاد می گردد کاربری اراضی دیم از کاشت گندم و جو به کاشت در ختان مثمر دیم از قبیل انگور، بادام، انجیر و گل محمدی تغییر یابد. پیشنهاد می گردد اول طرح فوق بصورت الگویی در چند روستا با مشارکت اهالی و کمک فنی و اعتباری دولت اجرایی گردد، در صورت موفقیت طرح الگویی می توان طرح را در سطح استان اجرا نمود. در صورت اجرای موفق طرح فوق علاوه بر جلوگیری از فرسایش خاک ارزشمند اراضی دیم، درآمد ناچیز فعلی زارعین افزایش چشمگیری خواهد داشت.