بررسی ویژگیهای فرسایش خندقی در اراضی کشاورزی ومرتعی (مطالعه موردی: استان بوشهر)

فرسایش خندقی در برخی نقاط استان بوشهر به دلیل شرایط خاص آب و هوایی و خاک سطح الارض توسعه ی زیادی یافته است.این نوع فرسایش به دلیل اتصال بالا دست آبخیز به نقاط پایین دست و فراهم آوردن امکان انتقال رسوب و آلاینده ها، قطع ارتباطات و خسارات مالی فراوان به اراضی زراعی، منابع طبیعی و تاسیسات زیربنایی وارد نموده است. در این تحقیق با استفاده از مطالعات مدیریت آبخیزداری، بررسی عکس های هوایی، مشاهدات میدانی مناطق خندقی مورد بررسی قرار گرفت. اقلیم مناطق خندقی با استفاده از روش دومارتن گسترده تعیین شد. سپس مناطق خندقی دارای مساحت بزرگتر از 500 هکتار به صورت دقیق از نظر ویژگی اقلیمی، خاکشناسی، کاربری اراضی و مورفولوژیک مورد بررسی قرار گرفت.. بر اساس بررسی های انجام شده خندقها در هر 6 اقلیم استان بوشهر وجود دارند و بیشترین تمرکز خندقها بیش از 500 هکتار در اقلیم خشک بیابانی گرم می باشد و حدود 29500 هکتار از اراضی استان را تحت پوشش خود قرار داده است.. بر اساس برداشت های صحرایی اکثر خندق های منطقه گناوه واقع در دشت و کناره های رودخانه دره گپ از نوع پنجه ای تکامل یافته بودند. اقلیم هر دو منطقه فراخشک گرم و بافت خاک در هر دو منطقه حاوی املاح فراوان می باشد. اکثر خندقها های ایجاد شده در رسوبات دوران چهارم واقع شده است که اغلب سازندهای بالادست آن از رسوبات دوران سوم بوده است و نتایج بدست آمده نشان می دهد که تغییر کاربری از مراتع به زراعت دیم، جاده سازی و عدم رعایت اصول مهندسی در طراحی آبگذرها، عدم نگهداری کانال های خاکی انتقال سیل، عدم رعایت اصول آبیاری در مزارع موجود بر روی مناطق شیبدار سبب ایجاد و گسترش خندقها گردیده است. به نظر می رسد که هماهنگی با سایر بخش های تخصصی در رعایت اصول فنی جاده سازی، بهره برداری از اراضی و آبیاری می تواند نقش مهمی در کاهش خطرات ایجاد فرسایش خندقی در آینده نزدیک داشته باشد.

Keywords:

فرسایش خندقی , مورفوکلیماتیک , اقلیم , طبقه بندی , بوشهر