بررسی حقوقی نکاح موقت در ایران

بررسی حقوقی نکاح موقت در ایران

امیرحسین صفدری پژوهشگر علم حقوق

بحث دیگر در نکاح موقت در خصوص زن و مرد بحث نفقه و تمکین می باشد، بطوری که در نکاح موقت برخلاف ازدواج دائم نفقه ای بر عهده شوهر نیست و از این باب زن نمی تواند شوهر را ملزم به پرداخت نفقه کند، مگر اینکه طبق توافق طرفین یا شروط ضمن عقد نکاح موقت نفقه بر عهده مرد قرار گرفته باشد. در خصوص تمکین زن در نکاح موقت باید گفت زن موظف به تمکین به شکلی که در ازدواج دائم مطرح است نمی باشد، یعنی به زبان ساده زن در ازدواج موقت برای خروج از خانه یا کار کردن و... نیاز به اذن شوهر ندارد، البته که بهتر است ضمن عقد نکاح موقت نسبت به این مسائل بین زن و مرد توافق صورت گیرد که در آینده مشکلی برای زوجین پیش نیاید.

در خصوص بحث حضانت در نکاح دائم با نکاح موقت تفاوتی خاصی وجود ندارد و مطابق با ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی قانونگذار ما می گوید: برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می کنند، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است. و در تبصره این ماده قانونگذار بیان می کند: بعد از هفت سالگی در صورت حدوث اختلاف، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه می باشد. نکته مهمی که باید گفت این است که کودکان متولد شده در نکاح موقت هیچ تفاوتی با کودکان متولد شده از نکاح دائم به لحاظ احکام حقوقی و شرعی باهم ندارند و کاملا حقوق یکسانی دارند.

نکته قابل توجه و مهم در خصوص تفاوت نکاح دائم با نکاح موقت این است که ما در نکاح موقت چیزی به نام طلاق نداریم و برای جدا شدن زن از مرد در نکاح موقت هیچ نیازی به رعایت تشریفات خاص طلاق در نکاح دائم وجود ندارد، بلکه در نکاح موقت به صرف تمام شدن مدت یا بخشش (بذل) مدت از طرف مرد نکاح موقت به پایان می رسد، البته که در نکاح موقت در صورت نزدیکی، زن باید عده را نگهدارد که مطابق با قانون عده آن دو طهر می باشد.

باید این نکته مهم را هم گفت که زن حقی برای پایان دادن به مدت نکاح موقت ندارد و این حق مخصوص مرد می باشد، مگر اینکه زن در ضمن عقد نکاح موقت وکالت در بذل مدت را از مرد دریافت کرده باشد در این صورت زن می تواند بقیه مدت را در نکاح موقت بذل کند، بنابراین زنان باید با آگاهی کامل از حقوق خود در خصوص نکاح موقت اقدام به نکاح موقت کنند و در این خصوص حقوق خود را بدانند تا در آینده به مشکل بر نخورند.

ثبت نکاح موقت در دفاتر ازدواج و طلاق الزامی نمی باشد جز در چند مورد خاص که در ماده ۲۱ قانون حمایت خانواده به صراحت بیان شده است: نکاح موقت نیز تابع موازین شرعی و مقررات قانون مدنی است و ثبت آن در موارد زیر الزامی است: باردارشدن زوجه، توافق طرفین، شرط ضمن عقد. البته بنده به عنوان یک پژوهشگر و محقق در علم حقوق پیشنهاد می کنم برای حمایت از حقوق زنان در جامعه بهتر است که مجلس شورای اسلامی با اصلاح ماده 21 قانون حمایت خانواده ثبت نکاح موقت را در همه صورت الزامی کند تا از سواستفاده های احتمالی نسبت به بانوان در جامعه جلوگیری شود، چرا که عدم ثبت نکاح موقت مشکلات زیادی را برای زنان ایجاد می کند و نمونه بارز آن در بحث بارداری زنان و انتساب طفل به پدر می باشد.