ضعف ساختاری در وزارت ورزش و جوانان

ساختار سازمانی تعیین کننده نحوه ارتباطات، تصمیم گیری وگزارش دهی و گزارش گیری و سلسله مراتب اختیارات است و شناسایی آن منعکس کننده شمای کلی سازمان می باشد. وجود ساختاری مناسب با اهداف و نیازهای وزارت ورزش و جوانان ضرورت دارد. چرا که در نهایت همه تصمیمات در زمینه برنامه ریزی، سازماندهی، هماهنگی و کنترل روی ساختار پیاده می شود و ساختار باید قدرت تحقق این تصمیمات را به نحو شایسته و بایسته ای دارا باشد.

سازمان های ورزشی نیز برای رسیدن به کارآیی و اثربخشی، نیاز به ساختار مطلوب دارد تا به وسیله آن به اهداف خود برسد. وزارت ورزش و جوانان جمهوری اسلامی ایران به عنوان بالاترین نهاد ورزشی در زمینه ارتقای ورزش کشور نقش اساسی دارد. هدف این وزارتخانه، پرورش نیروی جسمانی و تقویت روحیه سالم در افراد و توسعه و تعمیم ورزش و هماهنگ ساختن فعالیت های تربیتبدنی و تفریحات سالم و همچنین ایجاد و اداره امور مراکز ورزش و توسعه ورزش کشور در بخش قهرمانی و همگانی و نیز سلامت عمومی جامعه است؛ که این خود عاملی در رشد و توسعه در همه جنبه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و علمی می باشد و همچنین در ارتقای جایگاه ورزش کشور در سطح بین المللی با پرورش قهرمانان در رشته های مختلف ورزشی می تواند موثر باشد و وجهه ورزش کشور را در جهان متحول ساخته و ارتقاء دهد. ترک زاده و عبدشریفی (1394)، در مطالعه ای به بررسی پیش بینی آمادگی برای تغییر سازمانی براساس ادراک کارکنان بانک از نوع ساختار سازمانی با نقش واسط هگری انسجام سازمانی، پرداختند. نتایج حاکی از آن بود که ساختار سازمانی بازدارنده، پیش بینی کننده منفی و معنیدار انسجام سازمانی است و انسجام نقش واسطه گری خوبی برای رابطه میان ساختار تواناساز و آمادگی تغییر سازمانی، ایفا میکند. نتایج تحقیق وجدانی(1395)، نیز نشان داد، متغییر ساختار سازمانی تواناساز می تواند انسجام سازمانی(عاطفی و ابزاری) را پیش بینی کند.

باتوجه به اهمیت، نقش و جایگاه وزارت ورزش و جوانان به دلیل ارتباط با اقشار مختلف مردم از یک سو و ارتباط با سازمان های مختلف ورزشی از سوی دیگر، بسیار حائز اهمیت است که وزارت ورزش و جوانان خود را با فناوری و ضرورت های روز دنیا هماهنگ کند و فناوری اطلاعات را همانند فرصتی ارزشمند، به منظور پاسخگویی به تحولات سریع محیطی و افزایش کارایی به کار گیرد. با در نظر گرفتن نقش وزارت ورزش و جوانان در توسعه و تعمیم تربیت بدنی و ورزش ایران، همچنین باتوجه به قدمت ساختار آن، محقق بر آن شدند تا در راستای بررسی اهمیت موضوع ساختار وزارت ورزش و جوانان را بر دیگر حوزه ها بررسی نمایند.

مهمترین شاخص ارزیابی یک ساختار، قدرت هماهنگی آن میان ماموریت های معین شده در تقسیم کارها و ماموریت هاست. نیاز به هماهنگی بنا به دلایل عدیده ای لازم می باشد که از آن جمله است: تقسیم کار بین واحدهای مختلف یا موقعیت های سازمانی گوناگون، همبستگی و وابستگی واحدها و موقعیت های کاری به هم و تحقق اهداف سازمان. در نتیجه هماهنگی مجموعه ای از مکانیزم های ساختاری و انسانی است که برای مرتبط ساختن اجزای هر سازمان با یکدیگر برای تسهیل در رسیدن به اهداف و تضمین تحقق آنها طراحی و بکار گرفته می شود. سازمان های خوب طراحی شده و خوب سازماندهی شده باید به اندازه کافی قدرت هماهنگ در خود داشته باشند. بنابراین بروز ناهماهنگی بهترین و متقن ترین دلیل برای تجدید ساختار یک سازمان می باشد.(آجرلو و همکاران، 1396). افزایش قوانین و مقررات، دستورالعمل ها و آیین نامه های موجود در سازمان رسمیت را افزایش خواهد داد، سطوح بالای تمرکز موجب بروز دیدگاه های معترضانه و اخلالگر شده و مانع توسعه و ساخت ایده های جدید می شود. با توجه به تحقیقات به علت وجود قوانین، مقررات و دستورالعمل های بیش از حد در وزارت ورزش و جوانان وهمچنین توجه مدیران به استاندارد سازی بیشتر امور اداری و سازمانی و در نهایت اتخاذ تصمیمات به صورت فردی و برمبنای یافته های شخصی به عنوان یک امر پذیرفته شده از سوی روسای مافوق و همچنین کارکنان زیردست موجبات افزایش بوروکراسی اداری و کندکاری می شود. با توجه به تحقیقات انجام شده در مورد پیچیدگی وزارت ورزش، معدل پیچیدگی ساختار سازمانی در این نهاد در سطح متوسط قرار دارد، لازم به ذکر است که پیچیدگی نسبت به دیگر ابعاد رسمیت و تمرکز دارای وضعیت بهتری بوده است. بنابراین اصلاح دستورالعمل های اجرایی و مقررات موجود و حذف قوانین و مقررات اضافی و زاید و جلوگیری از ایجاد تمرکز در سطوحبالای مدیریت با واگذاری مسئولیت و اختیارات از طریق معاونت ها به بخش های کوچکتر با توان انعطاف پذیری بیشتر و در اختیارگذاشتن منابع لازم برای آنها موجب می شود، توصیه می گردد.

همچنین با توجه به اینکه میزان کنترل مستقیم کارکنان بر امور خود در وزارت ورزش و جوانان به مراتب از سازمانهای مشابه درکشورهای دیگر بیشتر است و همچنین میزان مداخله مستقیم مدیران ارشد در امور مربوط به زیردستان بیشتر است، می توان استنباط کرد که هنوز عامل تمرکز در وزارت ورزش و جوانان، به عنوان عامل بازدارنده، می تواند جلوی پیشرفت و نوآوری سازمان را بگیرد. بدین شکل که هرچه دستورات و آئین نامه ها از بالا به پایین باشد و سلایق شخصی اعمال شود، قوه ابتکار و نوآوری کارشناسان سازمان وافراد زیردست آنها تضعیف می شود. در این صورت، فقدان اتاق فکر در وزارت ورزش برای برخورداری از نظرات آزادانه عموم افراد و اعمال نظرات فردی، سازمان را از هدف خود دور می سازد. به نظر می رسد شورای عالی ورزش به بهترین نحو می تواند بین سازمان های سازمان های آموزش و پرورش و علوم، وزارت کشور(امور شهرداری ها)، کمیته المپیک و فدراسیون های ورزشی، وزارت فرهنگ و ارشاد و در نهایت رئیس شورای اتحادیه های ورزش های حرفه ای و باشگاه های ورزشی با وزارت ورزش برای توسعه و بهبود ورزش های چهارگانه و تعاملات فرهنگی (به دلیل وجود فرهنگ ها و قومیت های متنوع) ایجاد همکاری نماید.

عملکرد هر سازمانی را می توان متاثر از ساختار سازمانی آن سازمان دانست که با بهبود مستمر نقاط ضعف ساختار سازمانی به این مهم دست یافت. لذا به این بهانه نگاهی به انواع ساختارهای وزارت ورزش و کارکرد آنها در جهان داشته باشد تا شاید تصویری کامل از این حوزه برای رییس جمهور محترم و سایر مدیران عالی اجرایی ترسیم گردیده و انتظارات واقعی جامعه از پدیده ورزش بعنوان یک حوزه فرابخشی تبیین گردیده است را بکار گیرد. لازم بذکر است که هریک از کشورهای توسعه یافته بر مبنای اسناد بالادستی کشور خودشان، برای امر ورزش، وظیفه ای را تعریف نموده و برای رسیدن به آن هدف و بر اساس داشته هایشان نوع ساختار نهاد ورزش کشورشان را تبیین می نمایند که آیا این نهاد بصورت وزارت، سازمان و یا ترکیبی با نهاد دیگر باشد.

از بررسی این مفهوم معلوم می شود که سازماندهی در کلیه سازمان ها از جمله سازمان های ورزشی، مصداق دارد. لذا بحث مربوط به سازماندهی و ساختار نیز از مباحث بنیادی در سازمان های ورزشی می باشد. اصل سوم قانون اساسی جمهور اسلامی ایران نیز تاکید بر بهداشت، آموزش و پرورش و تربیت بدنی رایگان برای همه در تمام سطوح و تسهیل و تصمیم آموزش عالی دارد. به دلیل اهمیت تربیت بدنی و ورزش و زندگی روزمره اقشار مختلف جامعه، قانون اساسی بخش مهمی از اصل سوم را به این منظور اختصاص داده است. امور مربوط به تربیت بدنی و ورزش در کشور ما به عهده وزارت ورزش گذاشته شده است، اما این بدان معنا نیست که سایر سازمان ها و دستگاه های دولتی در زمینه تربیت بدنی و ورزش فعالیت مستقل ندارند. وزارتخانه های آموزش و پرورش و علوم ، ورزش را در بخش دانش آموزی و دانشجو به عهده دارند. از بعدی دیگر، اهمیت ورزش برای حکومت ها ارزشی دو چندان یافته است. چرا که با استفاده از ورزش اهداف متنوع در راستای بهبود وضعیت اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، رفاهی و سلامتی دنبال می شود و در صورت وجود مدیریت و ساختاری صحیح می تواند به این اهداف، دست پیدا کرد. بنابراین اصلاح دستورالعمل های اجرایی و مقررات موجود و حذف قوانین و مقررات اضافی و زاید و جلوگیری از ایجاد تمرکز در سطوح بالای مدیریت با واگذاری مسئولیت و اختیارات از طریق معاونت ها به بخش های کوچکتر با توان انعطاف پذیری بیشتر و در اختیارگذاشتن منابع لازم برای آنها موجب می شود، توصیه می گردد.

منابع :

آجورلو، مصطفی، محمدکاظمی، رضا ، (۱۳۹۶) طراحی ساختار تشکیلاتی کلان ورزش جمهوری اسلامی ایران ، مطالعات مدیریت ورزشی، دوره ۸، شماره ۳۸٫

بشارتی مقدم و همکاران(1398)بررسی تاثیر ساختار سازمانی بر یکپارچگی و انسجام سازمان؛ مورد مطالعه وزارت ورزش و جوانان جمهوری اسلامی ایرا ن، مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش،دوره هفتم، شماره 26 ، تابستان 1399 ، صص: 81-69

احسانی، محمد، امیری، مجتبی و قره خانی، حسن(1392)، طراحی و تدوین نظام جامع ورزش حرفه ای کشور، مطالعات مدیریت ورزشی، شماره 71 ،. بهار 1392 ،. صص 136-125

Kiani, M, Shabani Bahar, Gh, Erfani, N. Development of organizational health model based on organizational virtue of employees of the Ministry of Sports and Youth of the Islamic Republic of Iran, Organizational Behavior Management Studies in Sports.1396. 4 (3); 95-107. (Persian).

Turkzadeh, J, Abdsharifi, F. Predicting readiness for organizational change based on the perception of bank employees of the organizational structure type with the role of mediating organizational cohesion. Management Studies (Improvement and Transformation).1394; 24 (78);33-64. (Persian).

Vajdani, A, M. Investigating the Relationship between the Type of Organizational Structure, Organizational Cohesion and Attitudes Towards Organizational Change in the Industry, Mining and Trade Organization of Fars Province, M.Sc. Thesis, Payame Noor University, Fars Province - Shiraz Payam Noor Center.1395. (Persian).